Ooit vroeg een acteur mij om hem met een solo te begeleiden, waarin hij zichzelf live voor het publiek wilde bevredigen. Ik had eerder al ja gezegd op de opdracht maar kon niet met dit plan voor artistieke gelukzaligheid akkoord gaan. Dus onderhandelden we net zo lang tot hij besloot zijn ding op video op te nemen, en dat te laten zien. Het was de tijd van het experimentele theater, ik was zo groen als gras en het uiteindelijke resultaat heeft ons beider toneelcarrière geen goed gedaan. Het publiek in het kleine theatertje dat toch wel wat experimenten gewend was, rende kotsend de zaal uit. Ik heb er jaren over gedaan om die rukscène uit mijn systeem te krijgen.
Maar toen vond je dus, zelfs met tegenzin, dat dat moest. Het was 1987. Overal om ons heen werden grenzen verlegd. Je telde niet mee als je niet psychisch of fysiek mishandeld was in een repetitieruimte, op een filmset of op de kunstacademie of toneelschool. En als niemand het vóór je deed, dan deed je het zelf wel, zoals die medestudent die zichzelf met brandende peuken mishandelde omdat dat hoorde bij zijn rol als junk met cold turkey. Allemaal bedoeld om je een beter mens te maken, luidde de boodschap. En het werkte, want die medestudent is iets heel groots geworden in de operaindustrie.
Rond die tijd besloot Femke Halsema dat ze geen theater meer wilde maken, nadat ze in Enschede onder een als nogal despotisch en bruut bekend staande regisseur gewerkt had. Ze ging de politiek in en in mijn actieve tijd als recensent heb ik haar nooit bij toneelpremières gezien.
Overigens in real life een buitengewoon aimabel man, die regisseur. Net als Bernardo Bertolucci. Afgelopen zaterdag, 3 februari, in College Tour bekende de man die 8 oscars won met The Last Emperor aan een studentenpubliek dat hij actrice Maria Schneider inderdaad tegen haar wil met echte boter van achter had laten aanranden door Marlon Brando in de legendarische schandaalfilm ‘Last Tango in Paris’.
[youtube RMl4xCGcdfA 100%]Alles voor de kunst, en onvoorbereid was de woede van Maria Schneider veel overtuigender dan wanneer ze van tevoren geweten had dat steracteur Marlon Brando haar op zijn boterhondjes zou gaan nemen. Vonden Marlon, Bernardo en al die andere toffe jongens op de filmset. Maria is haar hele leven boos gebleven.
Bertolucci vertelde aan Twan Huys dat hij zich “heel erg schuldig” voelde, maar dat hij geen spijt had. Logisch, want het leverde hem miljoenen en een glanzende carrière op.
Waarom willen wij, toeschouwers én makers, eigenlijk zoveel echtheid in de kunst? En waarom leidt dat eens in de paar decennia tot zulke rare toestanden?