Het is niet eens de inhoud, volgens mij. Al is de inhoud van het het Libanese powerpointtheater zo’n beetje het enige waar het om gaat. Maar er is meer. Het is Rabih Mroué zelf. Iets wat je niet op foto’s ziet, maar wel in het theater. Hij hoeft maar achter een tafeltje te gaan zitten en zijn lampje aan te zetten. Vervolgens doet hij zijn laptopje open. En dan gebeurt het, ondanks dat hij Windows draait op een Mac. Een doodzonde, natuurlijk, maar iets maakt het goed.
Magie.
Rabih Mroué heeft Het. En dat hebben maar heel weinig mensen. Het verklaart grotendeels waarom zijn ‘voorstellingen’ waarvan ik gisteren de derde zag, zo hartverscheurend goed werken.
Voor mij begon het met ‘Looking for a missing employee’. De Internationale Keuze van de Rotterdamse Schouwburg had Mroué in 2004 gevonden in een Beiroets theatertje, en het was bijzonder. Mijn recensie van die kennismaking is online te lezen. Wat ik van zijn tweede vond, de powerpoint-met-dansvoorstelling ‘Who’s afraid of representation’, staat slechts in mijn eigen geheugen. Het was iets pretentieuzer, weet ik nog, en dat kwam vooral door de bijdragen van de danseres en vaste partner-in-crime Lina Saneh, die gisteren ook in Rotterdam aanwezig was. Mroué heeft namelijk niets nodig, behalve dat macje. Gisteren, in de Krijn Boonstudio in Rotterdam, bewees hij dat opnieuw.
‘Make me stop smoking’ is een powerpointpresentatie die nog net even wat hallucinerender is dan zijn voorgaande werk. Dat komt ook omdat hij abstracter begint dan anders. Waren het de vorige keren nog respectievelijk een verdwenen ambtenaar en een onverklaarbare massamoord, nu is het de geschiedenis zelf, die ten prooi valt aan Mroué’s onnavolgbare hyperrelativering.
Wat een persoonlijk verhaaltje lijkt over zijn privé-archief eindigt in een tamelijk heldere uitleg over de totale zinloosheid van geschiedschrijving: geschiedenis is persoonlijk, en daardoor eigenlijk ook even futiel als alomvattend belangrijk. Eenmaal geschreven geschiedenis dient in ieder geval ogenblikkelijk de prullenbak in gekieperd te worden. Dat Mroué voor die statement keer op keer zijn eigen archief aanspreekt, en dus feitelijk ook weer zijn statement soort van tegenspreekt, is precies de rare humor van Mroué, die je dus met een totaal gevoel van bevrijding achterlaat.
Leef, leg niets vast, en onthou dat goed, zodat je weet wat je vergeet.
Zo levert De Internationale Keuze wel heel veel stof tot nadenken op. We moeten er maar eens een essaytje tegenaan gooien, want de slogan van dit jaar ‘De Horizon is Hier’, schreeuwt om verdere uitwerking. Want het is de horizon van de makers die elke keer zo nadrukkelijk in beeld is gekomen: de overkant van de straat voor de Volksbühne, de volwassen ervaringshorizon bij Victoria en de biechtstoel voor alle Italianen. Zoiets. En dat Mroué daarboven uitstijgt omdat de horizon in Libanon dodelijk is. Net als nadenken over het verleden, of daar vastomlijnde uitspraken over doen. Omdat een metafoor in tijden van burgeroorlog niet de veilige vluchthaven is, die die wel is in tijden van totalitaire regimes.
Ik broed nog.
Een gedachte had ik wel direct, na de nabespreking gisteren, waar ook Abdelkader Benali aanschoof. Hij beschreef Mroué als een volledig op zich staand verschijnsel, geen stroming. Al zijn Mroué’s volgelingen inmiddels wel over de wereld uitgevlogen. Walid Raad, die ook dingen doet met Powerpoint, stond onlangs nog in het Holland Festival, bijvoorbeeld. Mijn gedachte was vooral een mediterrane gedachte. En hoewel ik totaal niet gelovig ben en ook nooit zal worden, stond één gedachte als een paal boven water: als Romeo Castellucci een grootinquisiteur is, is Mroué Jezus.
In ieder geval qua sex appeal.
2 reacties op “Wonder uit Beiroet: Make me stop smoking – Rabih Mroué”
[…] manier waarop ik zo’n verhaal binnen laat komen. Dat lukte bijvoorbeeld met de verhalen en powerpoint-voorstellingen die een aantal in Beiroet wonende theatermakers de afgelopen jaren in de Nederlandse theaters […]
[…] manier waarop ik zo’n verhaal binnen laat komen. Dat lukte bijvoorbeeld met de verhalen en powerpoint-voorstellingen die een aantal in Beiroet wonende theatermakers de afgelopen jaren in de Nederlandse theaters […]