Voorstelling: Tartuffe (Molière) door De Paardenkathedraal. Regie Dirk Tanghe. Gezien: 17-4, Theater v/d Paardenkathedraal, Utrecht. Aldaar t/m 30-5. Inlichtingen: 030-2711414.
Door Wijbrand Schaap
Utrecht – De eerste anderhalf jaar van Dirk Tanghe’s verblijf in
Utrecht waren niet zijn gelukkigste. De wonderboy-regisseur van weleer leverde een paar moeizame projecten af, en de hyena’s huilden al in het bos. Zo luid zelfs, dat de grootste politieke partij van Utrecht
ongestraft kon roepen dat ‘die Belg’ maar weg moest. De belastingcenten van Utrechters mochten niet aan zo’n elitaire niet-Utrechter besteed worden. Die partij zit nu in de oppositie en kan de tijd nemen om eens te gaan kijken. Iederéén moet gaan kijken. Dirk Tanghe’s Tartuffe is, na zijn prachtige Wereldverbeteraar, zo weergaloos mooi dat Utrecht God op de knietjes mag danken dat het deze theatermaker binnen zijn grenzen heeft.
Tanghe’s versie van Molière’s komedie is al mooi vóór het begin van de voorstelling, wanneer u de zaal inkomt die ook dienst doet als foyer. Een barok decor, muziek die een mix is van Bach en de laatste Jungle-platen. Een paar gecostumeerde figuren daartussen. Postmoderne fin-de-siècle esthetiek, denk je. Mooi maar hol. En precies daar gaat deze Tartuffe over.
Het stuk gaat over een gezin dat uiteengeslagen wordt doordat vader Orgon zich heeft laten inpakken door de religieuze fanaticus Tartuffe. De strijd loopt hoog op, totdat Orgon zijn vriendje met zijn vrouw betrapt. Tartuffe wordt uit huis gezet. Vanaf dat punt heeft Molière’s origineel verschillende eindes. Tanghe grijpt terug op de oerversie, die door Lodewijk XIV verboden was: Tartuffe overwint en neemt alle bezittingen over.
Tanghe laat zijn acteurs op 200% inzetten. Henk Elich verrast als Madame Pernelle: hij speelt een vrouw, maar is eindelijk verlost van zijn ‘stemmetje’ dat hem in eerdere producties nog parten speelde. Als een op hol geslagen trein gaat hij tekeer, om vervolgens nog in kracht overtroffen te worden Paula Bangels als de dienstbode. Deze actrice speelde een prachtwedstrijd ondanks een ernstige rug- en borstbeenblessure. En dan heb je nog maar twee van de bijrollen gehad.
Tartuffe zelf komt op in een van de prachtigste toneelbeelden die ik ooit zag. Meer kitsch en holle ijdelheid is niet mogelijk. Het zijn de duurste bidplaatjes uit Lourdes die Tanghe hier in valsheid overtreft. De jonge vlaamse acteur Pieter Embrechts is niet alleen mooi om te zien, hij speelt Tartuffe ook nog eens zo overtuigend dat je zonder meer in zijn spelletjes gelooft. En van de geilheid in de verleidingsscène tussen hem en Marie-Louise Stheins glijdt zelfs de meest frigide toeschouwer nog van de stoel.
Ze spelen allemaal op de toppen van hun kunnen, en dat is prachtig om te zien. Tanghe heeft de slag weer helemaal te pakken. En meer dan in zijn vroegere Shakespeare en Molière-voorstellingen paart hij een enorme helderheid aan een grote doorleefdheid en diepgang. Tanghe’s Tartuffe gaat over de macht van de jonge verleidertjes. Het gaat over hype’s, over gladde praters, over popsterren en ijdelheid. En dan, aan het einde, staat Tartuffe daar, stijf van de coke, de instorting nabij. Zijn begeleiders staan al klaar om na zijn overdosis de macht weer door te geven aan de volgende gangleader. Want Tartuffe is ook niet meer dan een pion in het schaakspel van de macht. Utrecht heeft er een toeristische attractie bij. Ga dat zien.
Eén reactie op “Tartuffe geniaal en gevaarlijk”
[…] Vlaamse regisseur Dirk Tanghe die in Utrecht ooit een versie van Molières Tartuffe maakte die nog nazindert in de hoofden van die paar mensen die daar bij […]