Landerige taferelen missen
zeggingskracht{mosimage}
Rotterdam (GPD) _ Volgens geruchten
moet het in Parijs anno 1950 een dolle boel zijn geweest. De legendes
zijn legio, want iedereen die erbij was kan het óf niet meer
navertellen, óf schaamt zich te diep voor zijn of haar eigen
misdragingen. Tenslotte was Parijs in die tijd niet alleen meer van
‘o, la, la,’ maar ook van ‘hier met die spuit’ en ‘doe mij nog een
lijntje’. Een junkenhol, dus, evengoed als een vruchtbare
voedingsbodem voor de mooiste chansons, de vetste jazz en de meest
opportunistische filosofieën. Het sympathieke Onafhankelijk
Toneel uit Rotterdam heeft er nu een voorstelling aan gewijd. Maar
omdat het Onafhankelijk Toneel een reputatie heeft hoog te houden als
een gezelschap dat nooit zomaar iets maakt, gaat de voorstelling over
meer. Vrede & Oorlog, zoals dit tweeluik heet, vertelt ons dat in
het Parijs van 1950 de kiem werd gelegd voor de onbeschrijfelijke
wreedheden van de Killing Fields in Cambodja. De man die later als
Pol Pot een bloedige dictatuur zou vestigen, studeerde immers in 1950
in Parijs. In het programmaboekje heet het dat deze oorlogsmisdadiger
‘dus’ zijn inspiratie bij de Parijse intelligentsia heeft opgedaan.
Gaat ver.
Naast een inhoudelijke reputatie heeft
het Onafhankelijk Toneel ook een naam hoog te houden als gezelschap
dat prachtig, hemelbestormend mooi en tegelijk aards theater maakt.
Regisseuse Mirjam Koen heeft een paar van de mooiste Tsjechovs van de
afgelopen decennia op haar geweten, om maar wat te noemen. Dit keer
is het echter niet gelukt om van Vrede & Oorlog iets te maken dat
langer boeit dan de voorstelling zelf duurt. En dat is best wel erg.
Oorzaak: er zijn geen keuzes gemaakt, geen ‘darlings’ over de kling
gejaagd. Het is misschien wrang, maar er passeren nu zoveel hele en
halve ‘darlings’ de revue dat een kleine massamoord onder hen geen
kwaad had gekund.
Ieder voor zich hebben de jonge spelers
van OT immers best wel iets in huis. Voor Lizzy Timmers kun je
afspraken afzeggen, en muzikant William Bakker is geniaal met zijn
toetsen. Danseres Marieke den Dulk is mooi zwijgend aanwezig en
actrice Marieke de Kleine heeft een heel repertoire aan stijlen in
huis. Maar om ze allemaal een hele eigen verhaallijn, tot en met de
verdwijning van de Joodse tradities, te laten uitspelen, gaat te ver.
Het duurt vooral te lang.
Coming star Fabian Jansen is een
verhaal apart. De jongen zingt mooi en speelt werkelijk briljant
trompet, maar ontbeert iedere vorm van ironie. Nu is dat voor goed
zingen en trompetspelen alleen maar een pré, voor goed acteren
in het Nederlandse toneel heb je echter wel wat ironie nodig om
toeschouwers van de ernst van je boodschap te overtuigen. En dat
gebeurt dus niet.
Sterker nog, aan het dik twee uur
durende deel Vrede, waarin uitermate landerig en langdradig een avond
na sluitingstijd in een Parijs’ café wordt verbeeld, gaat een
uurtje, getiteld ‘Oorlog’, vooraf. En dat blijkt dus gewoon een
nagespeelde herdenkingsdienst te zijn voor een Amerikaanse sportheld
die door ‘friendly fire’ in Afghanistan sneuvelde. Alle spelers
hebben zo hun eigen ding geïmproviseerd over hoe erg het is als
de waarheid eerder omkomt dan het slachtoffer, maar niemand slaagt
erin om ons op de tribune te overtuigen van de ernst van dit alles.
Het is een begrafenispechtigheid van een ver, heel ver en vaag
familielid, van een familie die er hele serieuze en theatrale,
Amerikaanse rituelen op na houdt. Het zegt ons niets. Je gaat er
hoogstens van verlangen naar de bevrijdende plak slappe cake met
oploskoffie na afloop.
Vrede & Oorlog door O.T. Rotterdam.
Gezien: 3 april 2008 in het OT Theater, Rotterdam. Tournee t/m 26 mei
2008. Inlichtingen: www.ot-rotterdam.nl
