PublikumsbeschimpFun{mosimage}
Utrecht – We zijn hele conventionele meneren en mevrouwen als het op theater aankomt. Peter Handke heeft daar in 1966 een tekst over geschreven die toen best wel indruk maakte. Vier acteurs op een rijtje die precies gingen vertellen wat er aan de hand was, en waarom dat spelen toch eigenlijk zo’n onzin was. Dat ze zomaar een potje konden gaan staan schelden op het publiek en dat dat publiek dan maar eens even goed moest gaan nadenken of dat schelden serieus genomen moest worden of niet. Zouden de vier slechts toneelspelers zijn, zou hun gescheld in de rol passen en dus leuk theater zijn. Zouden zij, zoals ze zelf zeiden, géén acteur zijn, dan hadden we andere koek aan het handje. Dan werd het publiek plotseling echt uitgescholden. En hadden we oorlog.
Was de theaterdefinitiespagaat in 1966 nog interessant en intellectueel
uitdagend, anno 1986, toen ik het stuk voor het eerst las, was het
vooral theaterwetenschappelijk interessant. Weer twintig jaar later, in
2007, is het het afstudeerstuk van een stel jonge acteurs van de
toneelklas van Dora van der Groen. Over die acteurs niets dan goeds.
Ééntje zah ik al in Platform en die gaat groot worden. De anderen komen
er ook wel, al merk ik intussen dat de Toneelklas van Dora van der
Groen wel heel vaak heel muizige meisjes aflevert. Het is nog even
wachten of één van de twee deelneemsters zich zal gaan ontwikkelen tot
een nieuwe Els Dottermans of Halina Reijn.
Maar nu dat stuk. 40 jaar na dato is Publikumsbeschimpfung dus een een
klassieker, waarvan iedereen weet waar die over gaat. Wordt het dus een
kwestie van: hoe laten ze ons dit keer op onze grondvesten
trillen?Daarmee is de voorstelling vanzelf al in zijn theatrale valkuil
gedonderd, want het is niet meer dan een attractie, zoals de Efteling
er tientallen heeft.
De eerste vijf minuten ging het goed. Qua publieksbeschimping. Werden
de teksten geprojecteerd en zaten de acteurs achterop het toneel
ongeïnteresseerd aan een tafel met hun tenen, een sigaretje of elkaar
te spelen. Hadden ze dit een uur volgehouden, was er weer eens echt
iets gebeurd met het stuk. Maar het is een afstudeervoorstelling, dus
moeten de spelers ook nog laten zien dat ze kunnen spelen.
Gaat je effect.
Dus deden ze iets met eten klaarmaken, klaarzetten en tafels dekken, en
vervolgens op de grond smijten. In de hoop dat we dan toch in ieder
geval daardoor geschokt zouden raken. Nou. Nee dus. We beseffen immers
dat er theatraal en sociaal geen verschil is tussen het klaarzetten van
voedsel om het op de grond te smijten en het uitdelen van dat voedsel
aan mensen die toch al geen honger hadden. Het was pas schokkend
geweest als Compagnie De Koe had aangekondigd dat er deze avond op
kosten van de club gedineerd kon worden. Dat wij dit aan onze hongerige
maagjes hadden moeten aandoen.
Maar helaas. Van echt beschimpen was geen sprake, de spelers deden hun
theatrale ding en iedereen ging weer vrolijk en voldaan naar huis. Goed
gespeeld. En volgend jaar maar gewoon Publikumsbeschimpfung spelen
zoals het geschreven is.Acteurs achter een lessenaartje. Dat is
namelijk heel erg schokkend. Een keer niet iets proberen.
Gezien: 11 december 2007 in Theater Kikker, Utrecht. Speellijst.