Zep brengt actuele voorstelling over
racistisch geweld
‘Ik speel de modder in de buik’
Snitch heet de nieuwste
jongerenvoorstelling van Zep. Acteur Kenneth Herdigein speelt er een
slechterik in, en daar kan niet iedereen de lol van inzien.
Spijkenisse (GPD) _ Ze is boos, want ze
is het zat. Eigenlijk wilde ze tijdens de voorstelling al weglopen,
maar dat vond ze niet netjes: ,,Ik dacht dat ‘Snitch’ over
vriendinnen zou gaan, waarvan er een alles zou doorbrieven aan andere
meisjes. Maar toen bleek het weer over moslims te gaan. In het begin
dacht ik: laat maar gaan, maar op een gegeven moment ging het te
ver. Werd het fokking moslim, fokking dit, fokking dat. Waarom gaat
het altijd weer daarover. Waarom hoor ik nooit fokking hindoestaan,
of fokking Nederlander? Is dit dan een vrij land? We zijn pas vrij
als we iedereen accepteren.”
Vijftien is ze, en geboren en getogen
in Spijkenisse. Geen hoofddoek, wel moslim en ze zit in klas drie van
het VMBO. Deze middag was ze met bijna 500 leeftijdgenoten in het
noodgebouw van het Spijkenisser Theater De Stoep bij Snitch, de
nieuwste voorstelling van Zep, het gezelschap van regisseur Peter
Pluymakers. Snitch (verklikker, red.) is een rauw en tamelijk hard
stuk over een Amsterdamse zwarte pseudojunk die door een foute agent
wordt gedwongen om zijn moslimvrienden te bespioneren. De ambitieuze
agent, gespeeld door de zwarte acteur Kenneth Herdigein, vermoedt een
internationaal terroristennetwerk in zijn buurt en wil dat graag
oprollen.
Het is ook Kenneth Herdigein die zich
de woede van het 15-jarige meisje op de hals haalde met een monoloog
waarin hij de verschrikkelijkste racistische en anti-islamitische
taal uitkraamt.
Tijdens die monoloog stond ze op, en
reageerde woedend op Herdigein en op een paar schoolgenoten die
applaudisseerden voor de oorlogstaal van de agent: ,,Die politieman
was echt te erg. Wat hij allemaal zegt over dat moslims terroristen
zijn en dood moeten. Maar gelukkig bleek hij de slechterik te zijn.
Dus was iedereen op het toneel terecht tegen hem. Ik weet nu wel dat
niet iedereen goed is van binnen. En ik weet ook wel dat de politie
niet altijd slecht is.”
Voor een acteur is het altijd weer
spannend om in een jongerenstuk te staan. Maar zo spannend als nu
maakte Kenneth Herdigein het niet vaak mee. Hij is fel over het thema
van de voorstelling, die is geschreven door Nederhop-pionier Def P.
,,Bush roept dat we in een ‘war on terror’ zitten en daar bedoelt hij
geen hindoestanen mee, maar moslims. Wij moeten nu geloven dat achter
iedere boom een terrorist staat. Mensen kijken je al raar aan omdat
je er anders uitziet. Ze maken je bang. Dat is wat we laten zien. Ik
speel toevallig een grote klootzak. Ik speel het onderbuikgevoel dat
veel mensen hebben. Het onderbuikgevoel van Wilders. Waarvan veel
mensen zeggen: ha, goed dat iemand het eens zegt. Hier in de
voorstelling schrokken we ons dood toen mensen gingen applaudisseren
toen ik de moslims uitschold voor achterlijke mullahs. Daar kreeg ik
kippenvel van.”
Net nu in Amsterdam West de angst voor
‘Parijse toestanden’ door politici en relschoppers wordt gevoed, gaat
‘Snitch’ op tournee. Grote groepen scholieren bezoeken het stuk, en
dat is apart om mee te maken. De 500 kinderen van vanmiddag zijn een
stuk rustiger dan die van een paar uur eerder, maar dat is logisch,
zeggen ze: ,,Die andere school is veel agressiever.”
Feit blijft dat er in de foyer hoe dan
ook een wild kolkende massa stond en in de zaal flink werd
gereageerd. Ook in positieve zin, overigens, toen actrice Marjan Luif
als bejaarde bovenbuurvrouw opeens een swingende rap ten beste gaf.
Bij het gesprek na afloop zijn de twaalf deelnemende kinderen veel
rustiger. Of het nu het blonde meisje met gabbertrekjes is, of de
donkere jongen met gangstabop-kapsel: nu is het alleen onschuld en
kwetsbaarheid wat de klok slaat. Ze zeggen ook allemaal dat het niet
zo erg is, bij hun. Ze maken eigenlijk nooit racisme mee, zeggen ze,
op die ene keer na, lang geleden op een andere school. En in ‘de
media’.
De kinderen zijn ook allemaal best wel
geschokt door het taalgebruik in de voorstelling. Geheel in lijn met
de actualiteit stopte rapper Def P de tekst vol met schuttingtaal.
Regisseur Peter Pluymaekers heeft dat echter nog afgezwakt:
,,Nederlandse jongeren hebben het nu vooral over ‘kanker’. Ze zetten
dat er elke zes woorden tussen. En dat vond ik dan weer te erg
klinken. Maar onze hoofdrolspeelster hoorde laatst een jongetje van
zes tegen zijn vader zeggen: ‘Fucking hell, we rijden helemaal
verkeerd, papa!’ Zo gewoon is het dus al geworden.”
Lastig is het voor alle kinderen om
onderscheid te maken tussen het verhaal en de werkelijkheid. Zo vaak
gaan ze niet naar het theater, blijkt. Herdigein moet erg zijn best
doen om de moslimmeisjes ervan te overtuigen dat hij echt geen
moslimhater is. Zijn eigen zoon is moslim, vertelt hij. En die tekst,
dat is zijn werk: ,,Ik speel de modder die in de buik van sommige
mensen zit. Maar dat is niet mijn mening. Ik ben acteur. Ik kan niet
de mening van Kenneth op het toneel gaan brengen. Mijn werk is het om
dat onderbuikgevoel zo goed te spelen dat je denkt: als ik een gun
had zou ik die gozer van het toneel af schieten. Maar ik hoef niet
erbij te vertellen, dat wij deugen. Wij deugen natuurlijk. Maar we
leven wel in een wereld waar maar iets heel kleins hoeft te gebeuren
en Wilders heeft 30 zetels.”
De agent die Herdigein speelt komt
slecht vaan zijn einde dankzij het kordate optreden van de bejaarde
bovenbuurvrouw. Dat vonden alle kinderen wel een afdoende oplossing,
in de woorden van Herdigein: ,,We leven in een land waar je mag
geloven in wat je wilt. En als je dat niet pikt, gozer, krijg je een
baksteen in je nek. Dat is wat we laten zien.”
Snitch door Theatergroep Zep. Met
Gustav Borreman, Kenneth Herdigein, Rosa Mee en Marjan Luif. Teksten:
Pascal Griffioen (Def P.), regie: Peter Pluymaekers. Speelperiode:
t/m 18 december. Inlichtingen en speellijst: www.zep.nu.