That night follows day – Victoria


Kleine witte leugenaartjesgoed.png

Kinderen zijn een andere levensvorm.
Dat maakt hen niet direct tot kleine, kleverige kledderbeestmonsters,
maar raar kunnen ze wel zijn. Destemeer zo, omdat we zelf als
volwassenen alles vergeten over onze eigen pre-menstijd, zodra we
volwassen zijn. Dat geldt voor ouders even goed als voor kinderlozen
of -vrijen. Kinderen zullen ons nooit kunnen leren hoe wij dan wel
zouden moeten denken of zijn in hun gezelschap, omdat zij weer totaal
geen idee hebben met wie zij van doen hebben.
{moseasymedia media=http://www.rotterdamseschouwburg.nl/deinternationalekeuze/trailers/night.wmv}

Deze vrij aan Midas Dekkers ontleende
inzichten kwamen mij helder terug voor de geest tijdens de
voorstelling 'That night follows day', gisteren in de kleine zaal van
Rotterdamse Schouwburg.


De bijzondere productie van het Gentse Victoria opende het festival De Internationale Keuze. Dat was weer eens wat anders: tot nu toe waren de bijnadode bejaarden van Young at Heart vaste klanten voor de opening, nu is het woord aan de jeugd. Dirk Pauwels, de tamelijk
geniale artistiek leider van het gezelschap dat ons ooit Bernadetje,
Moeder & Kind, Allemaal
Indiaan
en Aalst
bracht, heeft wat met kinderen. Een paar jaar geleden ontstond zo de
voorstelling 'Übung': het bleek de eerste van een serie van
drie, waarvan 'That night follows day' dus deel 2 is.

Dirk Pauwels heeft Tim Etchells
uitgedaagd om een stuk te schrijven dat door kinderen kon worden
uitgevoerd. En Tim Etchells is een geval apart. Hij is de man van het
gezelschap dat onder de naam 'Forced Entertainment' al een paar
decennia de wetten van het theater probeert te herschrijven. Dat
levert soms prachtig, maar soms ook bedoeld of onbedoeld
tenenkrommend theater op. Theater waarvan je moet houden, ook al is
dat weer precies waartegen Etchells zich probeert te verweren.

Etchells heeft een tekst geschreven die
verwant is aan Peter Handke's 'Publikumsbeschimpfung'. Alleen: hier
wordt niet beschimpt. Althans. Niet rechtstreeks. Wat we zien en
horen zijn 16 prachtige (uiterst blanke, dat dan weer wel) Vlaamse
kinderen die ons – soms in koor, soms als solist – de zinnen
terugkaatsen die volwassenen zoal plegen te bezigen tegen kinderen.
Of je praktizerend ouder bent of niet, zinnen als 'Jullie leren ons
hoe wij onze schoenveters moeten strikken' of 'Jullie vertellen ons
dat ome Henk een vuile leugenaar is', krijgen een heel aparte lading,
wanneer ze in een zo grote variëteit en hoeveelheid op je
teruggekaatst worden.

Het is een 'Volwassenenbefeiting' die
op het dramatische hoogtepunt de actualiteit van de voorstelling
intenser maakt dan de kinderen zelf kunnen bevroeden. Wanneer alle
kennis die wij in hen pompen, alle waarheden die volwassenen hen
inprenten, alle zoete koek die we voor ze bakken, wordt afgewisseld
met de beloftes die kinderen zelf doen, komt het ware gezicht van Tim
Etchells boven. 'Little white lies' zijn het, die we elkaar
toevertrouwen, maar ze zijn de kern van alles. De wereld is een
leugen. Feitelijkheid een illusie en communicatie bedrog.

De gitzwarte boodschap van de
voorstelling wordt enigszins afgezwakt door het einde, wanneer we de
sprookjes terughoren die ons vroeger ook al beschermden tegen de
bittere waarheid. Dat is een soort van troost.

Er blijven wel vragen over. De kinderen
zelf, hoe prachtig en vrijpostig ze hun teksten ook bezigen, hebben
vrijwel geen benul van het effect van hun voorstelling. Dat is
waarschijnlijk maar goed ook, maar in hoeverre wordt er hier iets
over hun hoofd heen geroepen, en is dat ethisch wel verantwoord?

En juist die vraag maakt deze tekst
mooi en bruikbaar. Vooral ook voor een voorstelling, uitgevoerd door
de volwassen acteurs van bijvoorbeeld 'Forced Entertainment' zelf. Ik
weet zeker dat de impact van de voorstelling dan nog groter zal zijn.

That Night Follows Day stond op 7 en 8 september 2007 in De Internationale Keuze van de Rotterdamse Schouwburg

Blij mee? Doe me een donatie!
Become a patron at Patreon!

Wil je hulp bij het schrijven, of gewoon een keer advies over je project? Stuur me een mailtje.