A Clockwork Orange – d’Electrique


Niet alles werkt in het pluche

{mosimage}Punk op de planken. Dat is lang geleden. Dan moet je terug naar diep in de jaren tachtig van de vorige eeuw, toen Waardenberg & De Jong samen met Alex d'Electrique om de titel 'Gevaarlijkste Theater van de Wereld' streden. Waardenberg & De Jong vielen uit de toneelkap en Alex moest van de subsidienten D'Electrique laten voor wat het was. Dus staat Ko van den Bosch, ooit de grote man achter Alex d'Electrique, nu als het personage Alex in de voorstelling A Clockwork Orange van het gezelschap d'Electrique. Zo komen ze nooit van elkaar af. En dat hoeft ook niet.

Wie ook nooit van elkaar af mogen komen, zijn Ko van de Bosch en Ola Mafaalani. Dit echtpaar heeft ons al een paar hele mooie dingen opgeleverd. Dankzij haar huwelijk met Ko van den Bosch heeft Ola Mafaalani de kans gekregen om een werkelijk interessante theatervernieuwster te worden. Groningen mag trots zijn op de nieuwe leidster van het Noord Nederlands Toneel.

Maar nu dat stuk van Burgess: A Clockwork Orange. De legenadrische roman over zinloos geweld en keiharde repressie daarvan, bewerkt voor toneel en al vaker moeizaam opgevoerd. Ola maakte er een eenmalig spektakel van voor een oude fabriekshal in Amsterdam Noord. Die versie, op het Over 't IJ-festival van 2005, is legendarisch. Ik heb die toen niet gezien, maar sinds ik gisteren de aan de schouwburg aangepaste tourneeversie zag, weet ik wel waarom die voorstellingen op Over 't IJ legendarisch zijn geworden.

Keiharde punk van The Ex, het schijnbaar redeloze geweld van Ko van den Bosch, emmers bloed en een sprinklerinstallatie waar je een wolkenkrabber mee kunt blussen: de elementen zijn hetzelfde, maar in de schouwburg zijn ze opeens deel geworden van een esthetische ervaring in het pluche: hoezeer de klodders verf en houtsplinters je ook om de oren vliegen, in de schouwburg zit je op comfortabele stoelen en staat er tussen de stevige lijsten aan weerszijden van het podium een andere wereld tentoongesteld.

Dat is wat anders dan die ongemakkelijke toestand in zo'n verlaten hal op een slooprijpe scheepswerf op Over 't IJ. Daar ben je als toeschouwer per definitie niet veilig. De ruimte is niet voor jou gemaakt, het dak kan ieder moment instorten en waar zijn eigenlijk die arbo- en brandweerjongens gebleven die ervoor zorgen dat het in de schouwburg altijd gegarandeerd veilig is? Dat gevoel van onveiligheid blijkt een essentiële meerwaarde voor A Clockwork Orange.

Die meerwaarde ontbreekt in de schouwburg en dat is heel jammer. Nu was het het vooral kijken en esthetisch huiveren bij een goed gemaakte, vanouds stevige en ruige voorstelling van d'Electrique.

Niks mis mee, en dat is precies het probleem.

Gezien in Delft. Tournee. Inlichtingen: www.hummelinckstuurman.nl

Daar ook een mooie column van die maffe amerikaan, die via de hemel boven berlijn in Nederland neerdaalde: Steven payne

Blij mee? Doe me een donatie!
Become a patron at Patreon!

Wil je hulp bij het schrijven, of gewoon een keer advies over je project? Stuur me een mailtje.

, ,