Dogville – ro theater


Dogville brengt onontkoombare kerstgedachte
Door Wijbrand Schaap
Rotterdam (GPD) _
Een
keer per jaar sneeuwt het. Zelfs in de tropen. Één keer per jaar eten
we stoofperen. Één keer per jaar is het kerst en vrede op aarde. Één
keer per jaar denken we – behalve aan ons zelf – ook aan anderen.
Daarom lopen de ruzies en conflicten ook nooit zo gierend uit de hand
als tijdens de kerstdis. Het ro theater heeft er nu een passende
voorstelling bij gemaakt. Alleen dat is al reden genoeg om Dogville te
gaan zien, ook als het ergens diep in februari is en de krokussen aan
hun tweede bloei zijn begonnen.

Dogville is oorspronkelijk een film
van Lars von Trier. Dit hoogtepunt uit de Dogma-stroming is misschien
nog niet door iedereen gezien. Iedereen kent de film natuurlijk wel van
de geruchten dat hoofdrolspeelster Nicole Kidman regisseur Von Trier
wel kon schieten en hem na afloop niet meer wilde spreken. Von Trier
maakt namelijk niet zomaar films. Hij maakt onontkoombare films en daar
moet je tegen kunnen. Ook als acteur. Dat Pieter Kramer er nu een
theaterversie van maakt die even onontkoombaar is, mag een hele
prestatie genoemd worden.
Waar Von Trier de film ontdeed van
realistische decors en het hele verhaal in beeld bracht in een
filmstudio met krijtstrepen op de vloer in plaats van muren, draait
Kramer de boel om. Kramer maakt film op het toneel zoals Von Trier
theater op film bracht. Het openingsbeeld is al meteen raak: een
megaprojectie van een magnifiek uitzicht op de Rocky Mountains die het
ingeslapen gehucht Dogville omsluiten. Gedurende de voorstelling worden
de locaties van de film als hyperrealistische kijkdoos-tafereeltjes het
toneel op gereden of komen ze uit de toneelkap zakken. Op vaste punten
zakken echter ook filmlampen uit de kap, die het toneel spoorslags
veranderen in een filmstudio. En in die studio, annex kijkdoos, vertelt
Ton Kas het verhaal over het dorp dat door goed te willen doen tot
afschuwelijke daden komt.
Het inzetten van deze verteller is even
riskant als meesterlijk. Kas, de man die vorig jaar de kerstproductie
Soul schreef, is met zijn uitstekend doordachte cynisme iemand die
mensen nogal makkelijk tegen zich in het harnas jaagt. Op het
zomerfestival De Parade geeft hij daar nog wel eens mooie demonstraties
van. Maar nu is hij de man die met zijn alziende blik precies de juiste
toon treft voor het verhaal over de 'onschuldige' Grace (Jacqueline
Blom) die als vluchtelinge eerst genegeerd, dan getolereerd en
uiteindelijk misbruikt wordt. Zo'n toon die je wel eens hoort in die
gangsterfilms uit de jaren dertig, of de arbeidersfilms van Frank Capra
en Arthur Miller. We zullen maar zeggen: Kas is de Nederlandse Humphrey
Bogart, maar dan zonder peuk.
Of Jacqueline Blom de Nederlandse
Nicole Kidman is? Nee. Maar dat is ook helemaal niet erg. Blom is
misschien ouder maar zeker wijzer dan Kidman en zo speelt ze Grace ook.
Het is natuurlijk moeilijk voor haar om haar personage in al die soms
ultrakorte scènes een beetje gehalte te geven, maar het raadsel van
haar gelatenheid weet ze goed tot het allerlaatst vast te houden. Om
haar heen spelen de andere acteurs van het ro-ensemble hun rollen vol
overtuiging, waarbij vooral Frank Lammers als de Nederlandse Frank
Lammers glorieert als de gemankeerde dorpsfilosoof die met zijn ideeën
de hele helse santekraam in beweging zet.
Het einde is onverwacht,
beklemmend en keihard. Het levert een hoofd vol gedachten op, waarmee
je zeker langer dan een heel weekend zoet bent. Dat kan van de
gemiddelde kerstgedachte lang niet altijd worden gezegd.

Dogvolle door het ro theater. Gezien: 23 december in Rotterdam. Tournee t/m 24 februari 2007. Inlichtingen: www.rotheater.nl

Blij mee? Doe me een donatie!
Become a patron at Patreon!

Wil je hulp bij het schrijven, of gewoon een keer advies over je project? Stuur me een mailtje.

, ,