De Ploeg repeteert Vendetta, een stuk over de mafia
'Het gaat om vertrouwen. En om zwijgen'
Willem van de Sande Bakhuijzen zou de regie doen, maar hij overleed voor de eerste repetitie. Nu werkt De Ploeg, het gezelschap met Han Römer en Peter Heerschop, samen met o.a. Najib Amhali en een nieuwe regisseur aan een stuk over de Mafia: Vendetta. ,,Het is crisismanagement, maar wel heel leuk crisismanagement.”
Amsterdam (GPD)_En dan ben je opeens een theatercollectief. Niet van harte, natuurlijk, want de jongens van De Ploeg en NUHR hebben niet zoveel met collectieven. Zelf gezellig dingen met elkaar in elkaar zetten? Beter van niet. Tot nu toe deden ze dus alles met een regisseur: de legendarische Driestuiveropera van een paar jaar geleden met Matthijs Rümke en twee jaar geleden de toneelbewerking van de Dogma-film Festen met Willem van de Sande Bakhuijzen. Dat beviel zo goed dat ze voor hun nieuwste stuk opnieuw met de regisseur van toneelstukken en films als Cloaca en Leef! in zee zouden gaan.
Maar Willem van de Sande Bakhuijzen ging dood en liet het gezelschap, met uiteenlopende types als Viggo Waas, Han Römer en Peter Heerschop, achter met een onvoltooid theaterstuk.
Dat het Vendetta moest heten, en dat het het definitieve vierde deel van The Godfather moest worden, dat stond vast. Maar dan? Joep van Deudekom: ,,Willem stierf voordat we met de repetities begonnen. We hadden vooraf met elkaar al wel ideeën uitgewisseld, maar het eigenlijke werk moest nog gebeuren.” En rap ook, natuurlijk, want er was maar een maand te gaan voor de eerste inspeelvoorstelling.
In eerste instantie wilden ze het intern oplossen. Han Römer kan regisseren, Titus Tiel Groenestege ook. ,,Maar én regisseren én meespelen gaat op den duur niet”, verklaart Römer. ,,We kwamen onderling een heel eind, maar uiteindelijk moet er iemand zijn die de knopen doorhakt.”
{mospagebreak}Eerst werd daarvoor samengewerkt met Ko van den Bosch, de voorman van Alex d'Electrique, maar voor het definitieve schaaf- en slijpwerk werd Moniek Merckx aangetrokken. En dan kan het opeens hard gaan. Met nog een paar dagen te gaan voor de eerste inspeelvoorstelling worden er per uur wel zo'n dertig knopen doorgehakt. Opeens zie je dingen op hun plek vallen. Vage scènes veranderen voor je ogen in dolkomische, loeistrakke acts. Regelmatig ligt iedereen dubbel om weer een grap. En regisseuse Moniek Merckx maakt genadeloos een eind aan scènes waar weken aan gewerkt is. Het einde is zowaar ontroerend.
Er wordt geregisseerd. Dat is duidelijk. ,,En dat was hard nodig ook!”, roept Lies Visschedijk, de actrice die als grote onbekende gast aan De Ploeg is toegevoegd. Met actrice Marisa van Eyle, bekend van haar vertolking van Annie M.G. Schmidt in het gelijknamige toneelstuk, en Najib Amhali, de cabaretier die in diverse films al heeft bewezen dat hij ook een meesterlijk acteur is, vormt zij het verse bloed bij deze voorstelling.
Visschedijk, onder meer bekend van voorstellingen van Rieks Swarte en als presentatrice bij Radio Bergeijk, werd helemaal gek van het werken zonder regie. De zes mannen van De Ploeg zijn dan wel onstuitbaar in hun creativiteit, en zijn al jaren op elkaar ingespeeld, als nieuwkomer kun je het daar behoorlijk lastig bij hebben. ,,Als je met zijn negenen bent, is het onmogelijk om ergens overeenstemming over te bereiken. Waar gáát dit over, vroeg ik me af. Heb je net iets bedacht, komt iemand anders met iets veel leukers.” ,,Ik heb standaard altijd het slechtste idee”, merkt Marisa van Eyle droogjes op. ,,Dus ik houd heel snel mijn mond.”
{mospagebreak}Wat ze allemaal wel wisten, was dat het over de Maffia moest gaan, en dat Najib Amhali de slechterik moest spelen. Godfathertje spelen, dus. Met echte pistolen, zonnebrillen en Borsalino's op het hoofd. Die zonnebrillen en Borsalino's zijn er, de pistolen niet. ,,Dat bleek een heel gedoe om negen echte pistolen te regelen”, vertelt Viggo Waas. ,,Maar uiteindelijk was het ook helemaal niet nodig. We hebben nog iets geprobeerd met speelgoedpistooltjes, maar niets bleek beter dan onze eigen blote handen.” En inderdaad: met twee (dubbelloops) of één uitgestoken vinger kun je iemand ook heel goed overhoop knallen, blijkt. Vooral Viggo Waas, met zijn donkere blik en kleine postuur de ideale 'killer' van de Mafiafamilie, hanteert zijn handwapen vaardig. Najib Amhali, behalve slechterik ook – in kleine bijrolletjes – ideaal slachtoffer, doet een dokter met een slechte boodschap. Viggo hoeft maar te wijzen en er klinkt een schot, waarna Amhali vriendelijk kreunend de coulissen in tolt.
Voor Najib Amhali is het werken aan Vendetta een hele nieuwe ervaring: ,,Ik werk altijd in mijn eentje, dus het is al bijzonder om opeens in een groep te moeten werken. Soms moet ik me inhouden, omdat iemand anders een scène heeft, en dat ben ik ook al niet gewend.” Marisa van Eyle is vooral gefascineerd door de sterke band die de leden van De Ploeg met elkaar hebben: ,,Zij kunnen gewoon ongegeneerd vijftien jaar lang op dezelfde basis werken. Waar ik vandaan kom, vernieuwende gezelschappen als De Trust, daar speelde je twee keer een boerinnetje, en zei je: 'nu wil ik wel eens een geil wijf spelen'. Dat deed je dan. Hier is het precies omgekeerd. Zeggen ze: 'O, mag ik gewoon weer een chagrijnige ouwe mopperkont doen? Heerlijk.' Dat is wel heel verfrissend om te zien.”
Voor Moniek Merckx, die met haar eigen gezelschappen Max en Suver Nuver al heel wat ervaring heeft opgedaan met improvisatie, is deze productie een nieuwe uitdaging. Ze moet in een week een voorstelling maken van iets wat vooral heel veel leuke ideeën was: ,,Ik kan heel goed naar twintig meningen luisteren en dan toch gewoon mijn eigen plan trekken. Dit is crisismanagement. Maar wel heel leuk crisismanagement.” En hoe vinden de heren van De Ploeg het? Han Römer heeft er vertrouwen in: ,,We hebben een begin, een eind en een midden. Nu de volgorde nog.”
Viggo Waas legt uit: ,,Dit is de Maffia. Het gaat dus om vertrouwen. En om zwijgplicht.”