Rotterdam – Er schuilt een Tiësto in ons allemaal. Hollands trots in plaatjes draaien heeft er in ieder geval aan de bovenzijde van het culturele landschap een geduchte concurrente bij. Wat actrice Chris Nietvelt met 2 oude draaitafels en een duo grijze Richard Claydermann-elpees doet, daar kan ’s werelds best betaalde DJ nog een puntje aan zuigen. Als barmadam van een onderwerelds havencafé met Viebrockhekjes lijdt Chris Nietvelt echter een anoniem bestaan, waardoor haar niets anders rest dan de kots op te ruimen van die enkele landzieke zeerot aan haar bar.
Christoff Marthaler is in Nederland en dat zullen we weten. Op verzoek van ZT Hollandia maakt de regisseur die inmiddels wereldvermaard is een stuk over de zee. Men dacht bij dat gezelschap dat hij wel iets met Op hoop van Zegen zou kunnen. Zoiets als wat hij ooit wel eens had laten zien in zijn versies van Tsjechovs Drie Zusters of Driekoningen van Shakespeare. Maar anders dan met die grote stukken van grote schrijvers had Marthaler niets met Heijermans, maar wel alles met weemoed, verlangen, drank en iets verdwenens als ‘Het Havencafé’. En iets met de absurditeit van Nederland, dat voor iemand uit de bergen toch vooral een land is dat er niet hoort te zijn. Rechts op de muur zijn in ieder geval die typische streepjes te zien die overal opdoemen in plekken dichtbij het water: van die strepen die vertellen hoe hoog het water kwam bij die en die overstroming. De streepjes in het decor van Seemannslieder lijken een ongekende hoogte te bereiken, wat betekent dat de tien mensen in deze ruimte verdronkenen zijn, al weten ze dat zelf nog niet.
Ze zingen, ze vallen, in elkaars armen, maar vooral op de grond, struikelend over hekjes die decorontwerpster Anna Viebrock overal heeft opgesteld, de personages van Marthaler. De vrouwen zeggen teksten uit de beroemde stormscène van Op Hoop van Zegen, die van ‘de vis wordt duur betaald’ en ze kijken wachtend omhoog, alsof daar, van boven, nog heil te verwachten is. Barendje roept ‘dat de schuit lek is’, en Kniertje dat we ‘de vissen eten uit het water waarin onze zonen en mannen zijn gestorven.’
Verwacht geen politiek commentaar op Nederland, verwacht geen afgerond idee, en verwacht ook best een flink deeltje verveling, omdat dat er allemaal bij hoort, als je naar een voorstelling van Christof Marthaler gaat kijken. Maar laat je dan ook bij de strot grijpen door die prachtige momenten, zoals de schitterend gezongen liederen, of barst in schateren uit als er opeens een staaltje onvervalst variété uit de schijnbare doelloze handeling opborrelt. Het zal dan gebeuren dat op zeker moment je wereldbeeld kantelt. Letterlijk ook, want dat ene ‘special effect’, en wat het met je doet, is eigenlijk al reden genoeg om te gaan kijken.