Boermans


Regisseurs moeten niet ondernemen

‘In Art We Trust’. De woorden staan levensgroot op de website van de
Theatercompagnie. Bij wijze van intro schiet een onzichtbare engerd
vervolgens die woorden lek. Met een vette lach. Klinkt lekker. Een
leuke opening, maar heel slecht voor bijgelovige mensen. Het gezelschap
ligt tenslotte sinds kort zelf onder vuur.

Het stond dit weekend in de krant. Amsterdams toneelgezelschap in
financiele problemen. En hoe. Twee miljoen oude guldens tekort. De
getroffen Theatercompagnie moet nu het eigen theater verhuren aan Joop
van den Ende, inclusief een paar acteurs, die daarmee voorlopig uit de
brand zijn. Met een extra hypotheek op het eigen theater moeten de
problemen dan binnen een jaar zijn opgelost. Was het maar zo makkelijk.

De Theatercompagnie, dat was vroeger De Trust. Dat was ‘ons’ clubje.
Nieuw, klein, gedurfd en aardig om te zien. Toneelspelen in een
zwembad. Rare stukken van Werner Schwab, onmogelijk mooie Tjechovs.
Idioot actuele Shakespearebewerkingen. De Trust, dat was de
knuffelpuppie van de nieuwe generatie toneelliefhebbers. Maar Mopsje
werd Mops. De Trust groeide uit zijn vel. De Trust betrok een groter
hok: het Trusttheater aan de Kloveniersburgwal. De Trust was opeens
Amsterdams gezelschap nummer twee. En wat wil nummer twee? Een worden.

De Trust ging voor het grote werk. Ze bestormden de Stadsschouwburg
aan het Leidseplein, en bijna had Theu Boermans Toneelgroep Amsterdam
van achter besprongen. De overname ging niet door. Uit arren moede
kocht De Trust een bevriende, kwijnende concurrent uit en veranderde in
de Theatercompagnie. En toen kelderden de aandelen.

Is De Theatercompagnie dan echt aan grootheidswaan ten onder gegaan?
Is haar leider Theu Boermans megalomaan? Die vraag brandt op ieders
lippen. ‘Wij van de pers’ hadden namelijk al een tijdje het gevoel dat
die Theu Boermans een te grote mond had. Theu Boermans wilde die Enge
Belg Ivo van Hove een poepje laten ruiken, die net Toneelgroep
Amsterdam voor zijn neus had weggekaapt én Het Holland Festival in zijn
grijpgrage vingertjes had gekregen. Theu Boermans wilde álle nieuwe
talenten van het land in zijn drie theaters onderbrengen. Maar Theu
Boermans verkocht niet genoeg kaartjes. Net goed dat hij nu zijn eigen
theater en zijn acteurs moet uitlenen aan Joop van den Ende. Net goed
dat hij nu met een dubbele hypotheek is overgeleverd aan de bank.

Allemaal onzin. Er is maar één echte misser, en die heet
Staatssecretaris Van der Ploeg. Die van Cultuur. Die is begonnen over
‘cultureel ondernemerschap’ en Boermans is erin getrapt. Hij was de
beste culturele ondernemer van Nederland. Het ministerie kwam bekant
klaar op zijn ondernemingslust.

Culturele ondernemers krijgen een zakje geld en moeten dat
investeren in ‘artistiek kapitaal’. Culturele ondernemers moeten dus
fuseren, boekhouden, kaartjes verkopen, hypotheken betalen. Culturele
ondernemers moeten lobbyen. Culturele ondernemers moeten bij de ingang
staan en hun publiek een handje geven. Culturele ondernemers moeten
zich elke nacht opnieuw zorgen maken of ze dan toch echt de boot niet
moeten verkopen. Culturele ondernemers zijn types als Ivo van Hove, die
zich hun maatpakken door Armani zelf (Giorgio voor vrienden) laten
aanmeten. Maatpakken die gemekker over een miljoentje meer of minder
vanzelf over zich afroepen. Kijk maar naar dat gezever over geld voor
Van Hove’s Holland Festival. Bedrijfsplannen, boze brieven en emails en
natuurlijk lekken naar de pers. Het hoort er allemaal bij.

Drie jaar lang zat ook Theu Boermans ‘in zaken’. Het was aan de
voorstellingen te zien. Zakenmannentoneel. Toffe reclamecampagnes.
Flitsende websites. En, o, bijna vergeten, toneelstukken. Zo werd het
leuke toneel van eens tot ongeïnspireerde bijzaak voor Theatercompagnie
Online.

Regisseurs moeten niet ondernemen. Het zijn asociale stoethaspels
die je met rust moet laten. Mensen die onbegrijpelijke wartaal
uitslaan, maar wel briljante voorstellingen maken. Theu was ooit zo’n
hork. Zo’n man die je als beleidsmaker of reclamejongen het liefst
direct op straat gooit. Zo’n artistieke straatnieuwsverkoper die je dus
geld geeft om er zo snel mogelijk vanaf te zijn. Er is nog maar een
remedie: maak die twee miljoen direct naar De Theatercompagnie over en
zeg tegen Theu dat je hem nooit meer in een maatpak wilt zien.
Misschien is het nog niet te laat en kan hij in therapie van zijn
zojuist verworven handelsgeest worden afgeholpen.

‘De kunst ligt onder vuur, maar wij blijven erop vertrouwen.’ Dat
zegt de lekgeschoten website van de Theatercompagnie. Maar hij zegt
meer. De kunst wordt van binnenuit bedreigd. Die schoten komen toch van
de website zelf?

Verschenen in de rubriek Kunstbroeders © van het Utrechts Nieuwsblad, 23-1-2002

Blij mee? Doe me een donatie!
Become a patron at Patreon!

Wil je hulp bij het schrijven, of gewoon een keer advies over je project? Stuur me een mailtje.

, ,