Rose – Hennie Orrie


Rode Rozen Rood

Voorstelling: Rose van Martin Sherman. Regie: Christiaan Nortier,
spel Henny Orrie. Gezien: 6-10, Leiden. Tournee t/m 24-2-2001.
Inl.:020-6750966

Leiden – Herdenken moet. Maar hoe doe je dat? Die vraag is
niet alleen al actueel sinds mensenheugenis, hij is actueel sinds de
Grote Oorlog en nog meer sinds de omstreden Amerikaan Finkelstein het
herdenken tot verfoeilijke industrie verklaarde. Midden in die weer
opgelaaide discussie komt 'Rose' uit, een Amerikaans stuk dat in zijn
geheel gewijd is aan het herdenken.

In Rose vertelt een Joodse vrouw over haar leven, dat zich afspeelde
in de 20ste eeuw. Ze vertelt haar verhaal omdat ze rouwt voor een haar
onbekend zesjarig meisje, dat ze op televisie vermoord heeft zien
worden. Het levensverhaal van Rose gaat van de pogroms in Oost-Europa,
via het ghetto van Warschau en een vergeefse tocht naar Palestina, naar
Amerika, en uiteindelijk weer naar Isra�l, dat geconfronteerd wordt met
de Palestijnse opstand. De rouw om het zesjarige meisje is voor Rose
een aanleiding om te rouwen over de hele twintigste eeuw.

Henny Orrie keert na jaren afwezigheid weer terug op het toneel om
Rose te spelen. Gezeten op een houten bankje vertelt ze zachtjes en
zonder al te veel pathos het verhaal. Het is mooi om haar weer te zien
spelen. De tekst maakt het haar echter niet makkelijk, en ons als
toeschouwer ook niet. De opeenstapeling van ellende die het leven van
Rose is, leidt op het toneel vreemd genoeg tot overdaad.

Aan het onderwerp ligt het niet. Iedere jood die de twintigste eeuw
doorleefde kan tenslotte een dergelijk verhaal vertellen. Het ligt meer
aan de nogal gewilde constructie die schrijver Martin Sherman bouwt.
Het dorpje waar Rose woonde in Rusland is sprekend Anatevka, in Warshau
kon ze werken bij met een baas die er net zo'n lijst als Shindler op
nahield en haar vergeefse tocht naar Palestina was aan boord van het
schip Exodus. Zo zit het stuk vol met verwijzingen naar films, boeken
en theaterstukken. Het verhaal raakt daardoor opgetuigd met teveel
tierlantijnen, en dat is juist weer in tegenspraak met de soberheid van
de traditionele rouw, de Shiva, die niet meer nodig heeft dan een
houten bankje.

Sherman beseft dat rouw omstreden kan zijn. De kinderen van Rose,
die in Isra�l strijden met de Palestijnen, snappen haar Jiddische
verleden niet. Een tot het jodendom bekeerde christelijke schoondochter
betwist zelfs haar recht op rouw. De hele moderne wereldproblematiek
rust uiteindelijk op de schouders van Rose. Dat is teveel voor ��n
toneelsolo, hoe vakkundig die ook gespeeld wordt.

Blij mee? Doe me een donatie!
Become a patron at Patreon!

Wil je hulp bij het schrijven, of gewoon een keer advies over je project? Stuur me een mailtje.

, ,