De Verbouwing – Carver


Steeds meer toneel

Intro: Theatergroep Carver won vorig seizoen met de voorstelling
Fred de Albert van Dalsumprijs. Daarnaast kreeg het gezelschap voor het
totale oeuvre de Prijs van Theaterkritiek. Morgen gaat De Verbouwing in
première. Een voorstelling over mensen die nooit tevreden zijn maar ook
niet weten wat ze dan wel willen. En dat begint al bij het eerste kopje
koffie.

Door Wijbrand Schaap

Utrecht – De hond van Jim van der Woude knabbelt midden op het
toneel lui zijn appeltje op. Hij is nauwelijks van zijn stuk te brengen
als Helmert Woudenberg al regisserend bijna over hem heen struikelt. De
eindscène zit nog niet lekker. Teksten worden geschrapt, omgegooid,
houdingen moeten anders, en iedereen bemoeit zich ermee. Het gaat er
stevig aan toe. Woudenberg heeft dan ook niet een clubje makke spelers
voor zich, maar vier eigenzinnige theatermakers die donders goed weten
hoe ze zelf theater moeten maken.

Theatergroep Carver legt de laatste hand aan De Verbouwing. Net als
alle voorgaande produkties van het gezelschap rond artistiek leidster
Beppie Melissen is de voorstelling het resultaat van improvisaties.
Melissen: ,,We beginnen meestal met helemaal niets. Een klein ideetje,
een beeld, een sfeer." René Groothof vult aan: ,,Zoals nu, een
verbouwing. Op een dag komen er twee werklui over de vloer, die de
komende maanden niet meer uit je leven weg te denken zijn. Hoe drink je
dat eerste kopje koffie met ze. Daar heb je het eerste beeld al."

,,En daarna kan het alle kanten opschieten" zegt Melissen. Al
improviserend verzamelen de spelers een enorme berg materiaal. Al die
scènes, beeldjes en fragmenten worden op video vastgelegd. Regisseur
Helmert Woudenberg is er dan nog niet bij. Die komt pas vier weken
later. Woudenberg: ,,En dan begin ik met thuis al die banden af te
kijken. Zo maak ik een eerste selectie en ontstaat het eerste scenario."

Dat werken met de video als electronische regie-assistent doet
Carver al vanaf de eerste productie. Het idee kwam van mimespeler Jim
van der Woude: ,,Ik ben daarmee begonnen toen ik solovoorstellingen
maakte. Dan nam ik alles op en kon ik mezelf regisseren. Bij Café
Lehmitz heb ik dat idee ook geopperd en het werkt nog steeds."

Een dergelijke methode om letterlijk naar jezelf te kunnen kijken is
volgens de leden van Carver noodzakelijk om de improvisaties niet uit
de hand te laten lopen. ,,Hoeveel we ook improviseren aan het begin van
de repetitieperiode," verklaart René van ‘t Hof, ,,bij de
voorstellingen ligt alles van de eerste tot de laatste minuut vast. Dat
geldt bijvoorbeeld ook voor het decor, de kostuums en het licht. Die
dingen verzinnen we er niet op het laatst even bij. Die zijn vaak juist
al veel eerder klaar dan de scenes zelf."

Carver heeft altijd veel aandacht gehad voor het beeld. Zeker de
eerste producties, zoals Lehmitz, Apachendans en De Witte Hal blonken
uit in visuele kracht. De wortels van het gezelschap liggen dan ook in
de mime, de theatervorm waarbij het gesproken woord op de tweede plaats
komt.

Sinds Helmert Woudenberg vorig seizoen echter regisseur Mirjam Koen
opvolgde is daarin verandering gekomen. Waren de voorstellingen bij
Mirjam Koen vooral associatieve verzamelingen van scènes waarin het
verhaal zich haast onmerkbaar aan de kijker ontvouwde, Fred en nu ook
De Verbouwing zijn veel toneel-achtiger: een verhaal met een duidelijke
structuur en ook opvallend veel tekst.

Woudenberg: ,,Dat zal inderdaad wel aan mij liggen. Ik ben een
verhalenregisseur. Ik hou van tekst." Volgens René van ‘t Hof, die
samen met Beppie Melissen tot de vaste leden van Carver behoort, heeft
Woudenbergs inbreng nog meer gevolgen: ,,Helmert dwingt ons om de
personages verder uit te diepen. We maken kleine conflictjes nu ook
echt af. Dat soort dingen wordt nu vaker op de spits gedreven, terwijl
we het vroeger meestal bij een lichtjes aanstippen hielden."

Melissen: ,,Het is nu meer toneel, meer drama dan vroeger. We
vertellen nu een duidelijker verhaal." Wat haar betreft moet niemand
vreemd opkijken als Carver nog eens een Tjechov gaat doen: ,,Alles is
mogelijk. Ik zou zoiets ook heel spannend vinden."

Of dat voor alle leden van het gezelschap geldt, is nog maar de
vraag. Jim van der Woude, de man met het elastieken gezicht, heeft zich
tijdens het gesprek wat afzijdig gehouden. Op de vraag of hij nog eens
in een Tjechov te zien zal zijn reageert hij afhoudend: ,,Ik weet niet
of dat wat voor mij zou zijn. Het is zeker spannend om zoals nu met
zo’n tekstproductie mee te doen, maar ik beschouw dit meer als een
incident." Wat hem betreft hoeft al dat toneelachtige niet zo, dat is
duidelijk. ,,Maar daarom wil ik ook zo graag met Jim werken," valt
Beppie Melissen in, ,,net als met René Groothof, die ook weer hele
andere ideeën heeft. Zo houd je elkaar scherp."

De Verbouwing door Theatergroep Carver. Première 21-3, Toneelschuur Haarlem. Tournee t/m 6-6. Inl.: 020 – 6277555.

Blij mee? Doe me een donatie!
Become a patron at Patreon!

Wil je hulp bij het schrijven, of gewoon een keer advies over je project? Stuur me een mailtje.

, ,