Op maandag 14 september kwam de Raad voor Cultuur, precies aan het einde van de werkdag, met een advies aan de minister van cultuur, Ingrid van Engelshoven. Dat was een kleine 20 uur voor het uitspreken van de Troonrede en het aanbieden van de Miljoenennota. Dat is het soort van timing dat ik vroeger als huiswerkschuw tuig hanteerde op mijn middelbare school. Laat, maar niet te laat, en je hebt in ieder geval aan de verplichtingen voldaan.

‘De sector staat samen met het ministerie van OCW én andere ministeries, de rijkscultuurfondsen, de private fondsen en de stedelijke cultuurregio’s (gemeenten én provincies) voor een forse transitieopgave die alleen kan slagen indien alle partijen samenwerken. De raad ontvangt dit signaal van alle stakeholders. Het huidige culturele bestel knelt dusdanig dat alleen gezamenlijk optrekken tot structurele verbetering kan leiden. De bereidheid die de raad daartoe proeft, is gelukkig groot.’

Geen regie

Wie van dit tussentijdse advies van de Raad iets meer verwachtte dan een bevestiging van wat iedereen al weet en doet, kan rustig achterover leunen. Er staat niets nieuws in. De Raad voor Cultuur laat hoogstens van zich horen, omdat het nogal lang stil was rondom de Raad. Terwijl de hele lobby zich tien slagen in de rondte werkte om de rampen rondom Fonds Podiumkunsten, de zelfstandige kunstenaars en de gevolgen van de rare besluitvorming van de Raad zelf het hoofd te bieden, gingen de leden van de Raad ‘praten met stakeholders’. Om vlak voor Prinsjesdag met een advies te komen dat al deels door de lekkende werkelijkheid was ingehaald voor de inkt droog was.

Gebrek aan regie kunnen we de Raad wel verwijten. De vertrekkend voorzitter, Marijke van Heesch, had immers eigenlijk al in juni vertrokken zullen zijn, maar dat lukte dus niet. Om tal van redenen. En de directeur, die niet bekend staat om zijn slagvaardigheid, is in de tussentijd niet in het gat gesprongen.

Toch twee punten

Er zijn desondanks twee interessante punten die de Raad aansnijdt: men pleit ervoor om, in navolging van België, de anderhalvemeterregel in kunstgebouwen te versoepelen tot een ‘dikkehalvemeterregel’: niet drie, maar één lege stoel tussen de bubbels, en mondkapjes verplicht stellen in theater en concertgebouw. Het ziet er inderdaad veel vrolijker uit, al is het de vraag of het vooral seniore theater- en concertpubliek zich aan deze risico’s gaat blootstellen, nu nog onzeker is of – en zo ja, hoe zwaar – de tweede coronagolf gaat toeslaan. De wens is mooi, maar in de praktijk zal het de toeschouwers nog niet in drommen laten terugkeren.

Het andere punt betreft de freelancers en zelfstandigen. Alle maatregelen die het ministerie, al dan niet samen met andere ministeries heeft genomen en aangekondigd, bieden volgens de Raad vooral verlichting voor gesubsidieerde instellingen. Vrije producenten en ongesubsidieerde makers dreigen buiten de boot te vallen. Wat betreft de grote vrije jongens kan daar wel een vraagteken bij gezet worden. Die hebben via generieke ondernemerssteun heel goed kunnen overleven. Zo goed zelfs dat Stage-directeur Albert Verlinde uitriep dat iedereen maar eens op moest houden met klagen.

Hello Dolly

Hij heeft een gedeeltelijk punt, omdat zijn bedrijf een paar miljoen heeft kunnen toucheren. het is dus ook mooi dat een paar grote musicals, zoals Tina, weer door kunnen spelen.

Wanneer we echter kijken naar de concurrentie, met name het bedrijf van VandenEnde junior, MediaLane, zien we dat dat bedrijf alle zelfstandige makers niet meer ziet en Hello Dolly heeft gecanceld ten faveure van een liedjesprogramma met de twee hoofdrolspelers. MediaLane had ook veel minder steun aangevraagd, waarschijnlijk omdat de contracten met freelancers al waren opgezegd.

Dan staan er dus een hoop zelfstandige makers op straat. Hoewel, ik ken er al twee die zich hebben laten omscholen tot coronatester.

Steun de zzp’ers

Wat zou het niet mooi zijn wanneer de Raad voor Cultuur echt ‘handen en voeten’ zou geven aan de steun aan freelancers en zzp’ers! Er is een mogelijkheid. Zoals de steun aan ons vliegjongens en -meisjes van KLM en Schiphol verbonden is met ingrijpende milieueisen, zou de steun aan instellingen ook samen kunnen gaan met de eis om de vaste kern van freelancers en zzp’ers van een basisinkomen te blijven voorzien. Elke ‘vrije producent’ heeft zo’n kern, en anders kunnen de geplande producties die zijn afgelast wel als maat dienen. En als je nog niet wist welke zzp’ers je zou gaan inschakelen, kan het bedrag dat je daarvoor gereserveerd had, mooi in een eigen noodfonds gestopt worden.

Dit is een ideetje dat zomaar opborrelt tijdens het schrijven van dit stuk. De raad mag het gratis hebben.

Al zou het fijn zijn als ze allemaal lid werden.

BriefaanministerVanEngelshovenNaareenwendbareenweerbarecultureleencreatievesector

Het bericht ‘Denk goed na over de toekomst’ – Raad voor Cultuur komt met het overbodigste advies in jaren.  verscheen eerst op Cultuurpers.

Ditr bericht verscheen oorspronkelijk op Cultuurpers.

Blij mee? Doe me een donatie!