Moeite met presenteren? Op een podium sta je nooit alleen.

Bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. CC ATT SA 4.0

Wat geldt voor acteurs in een toneelstuk, geldt ook voor iemand die gewapend met een paar powerpoint slides voor een zaal staat. Klam zweet, trillende ledematen, vervelende druk op de blaas, en een onafzienbare tijd voor de boeg met een zaal die uitsluitend op je bloed uit is. We kennen de beelden. Toch zit de werkelijkheid anders in elkaar dan je denkt. Je publiek zit namelijk daar om je te helpen. Toeschouwers eten je pas op als je ze niet binnen laat.

Ik las het voor het eerst als student in de edele theaterwetenschap, in het boekje De Lege Ruimte van Peter Brook. De passage staat helemaal aan het eind (pagina 172) van het uiterst leesbare werkje dat een revolutie teweegbracht in het theater van na de zestiger jaren. Misschien komt het wel daardoor dat ik de toepassing van de daarin vervatte inzichten zo weinig ben tegengekomen in het Nederlandse theater, toen ik nog recensent was. Mijn kwartje viel in ieder geval heel onverwacht toen ik een paar jaar geleden een aantal studenten liet oefenen met een toespraak.

Assistentie gevraagd

We voelden namelijk opeens hoe het werkt, met een spreker en een publiek. Dat publiek zit er niet om je af te maken, maar om je te helpen.

Peter Brook legt het uit aan de hand van wat veel mensen vooral als een leuk taalgrapje zagen. In het Frans noem je ‘een theatervoorstelling bijwonen’: ‘assister à une pièce de théâtre‘. Voor de Fransen logisch, want ‘assister’ betekent in eerste instantie gewoon ‘aanzitten’, maar wie het ziet als een toepassing van de betekenis ‘assisteren’, ofwel bijstaan, gaat anders denken.

Die gedachte is niet zonder grond. Een toeschouwer verwacht namelijk iets. Een toeschouwer is geen leeg scherm, geen blanco papier waar jij als verteller iets op mag gaan zetten. Wie naar een verhaal komt luisteren zal zelf mét jou aan het werk willen gaan om dat verhaal tot een bevredigend einde te brengen. Alleen heel perverse geesten, en kijkers van Zomergasten, zitten klaar om je te zien falen.

Gretig publiek

Het beste merk je dat nog bij kinderen. Ik heb veel jeugdtheater bezocht en daar zie je ook meteen wat goede acteurs en goede leraren weten. Ze geven het gretige publiek de kans om het verhaal zelf te vertellen. Ze hoeven er alleen maar voor te waken dat het publiek het verhaal niet overneemt. Die gretigheid hebben volwassenen nog steeds. Zelfs medisch specialisten op een congres.

Alles wat jij moet doen is de energie die in de zaal zit ten goede gebruiken. Ga niet pushen, overschreeuw je angst niet door als een bezetene je voorbereide tekst de zaal in te slingeren. Kijk en vooral: luister ook eens wat de zaal je geeft. De kijkers zullen je dankbaar zijn, en je helpen.

Het beste merk je dat, wanneer je een bewuste pauze laat vallen en de zaal in kijkt. Probeer maar eens.

Schrijfhulp

Wil je meer weten over de workshops en coaching die ik te bieden heb? Meld je aan voor de nieuwsbrief.

Blij mee? Doe me een donatie!
Become a patron at Patreon!

Wil je hulp bij het schrijven, of gewoon een keer advies over je project? Stuur me een mailtje.