‘Schoonheid en morele overtuigingen gaan hand in hand.’


Schoonheid is eng. Schoonheid vergiftigt de geest en verhult de waarheid. Door schoonheid worden wij verleid. Wanneer je plaatjes van mooie jongelingen in mooie omgevingen ziet, kun je als gelukkig getrouwde hetero zomaar homo worden. Of links.

Ik verzin dit niet. Zo denken niet alleen godsdienstwaanzinnige einzelgänger over esthetiek, of postgereformeerde Calvinisten en hun Islamitische evenknietjes, het wordt zelfs onderwezen aan bollebozenklasjes op de School voor Journalistiek.

Anno 2013 kan ik citeren uit een verhaal op de website van Journalism Lab, waarin verslag wordt gedaan van een cursus ‘Beelddenken’:

En dan de vraag hoe schoonheid ons kan foppen, waarover het in de laatste bijeenkomst ging. Als je er even over nadenkt begrijp je dat zoiets als ‘persoonlijke smaak’ zo persoonlijk niet is. Wat je mooi vindt, hangt af van je kennis, ervaring en de mensen waar je mee omgaat. Schoonheid en morele overtuigingen gaan hand in hand. Propaganda maakt daar gebruik van door je overtuigingen op te dringen via plaatjes die ontroeren. Vaak is schoonheid ook niet meer dan wat invloedrijke mensen als mooi bestempelen. Dat doen ze doorgaans omdat ze iets te verkopen hebben. Enige scepsis bij de esthetische ontroering is dan wel op z’n plaats.”

Als journalist, maar eigenlijk ook als mens in het algemeen, dien je dus scepsis te koesteren bij esthetische ontroering. Bij het toppunt van estetische ontroering, kunst, is namelijk altijd iemand bezig jou te manipuleren, en dus te belazeren. En erger nog: je kunt daar op geen enkele manier weerstand aan bieden. Vertelt dit ons.

Schoonheid en morele overtuigingen gaan hand in hand.’

Jammer, dit. Alle kunst is een vertelling, of het nu om abstracte beeldhouwkunst, stuiverromans of de muziek van Xenakis gaat: een kunstwerk vertelt een verhaal, en dat liefst zo overtuigend en onontkoombaar mogelijk. Een kunstwerk vertelt niet de waarheid, maar verhult die ook niet. Sterker nog: wanneer je oog houdt voor de esthetiek, voor de schoonheid, voor de overtuiging en de vervoering, snap je dat er uiteindelijk helemaal geen objectieve waarheid bestaat.

Dat is natuurlijk best wel weer eng.

Blij mee? Doe me een donatie!
Become a patron at Patreon!

Wil je hulp bij het schrijven, of gewoon een keer advies over je project? Stuur me een mailtje.