‘Ik doe dit ook niet voor mijn lol, hoor!’


Er is niets leukers dan een verschrikkelijke gebeurtenis zo mooi te beschrijven dat je publiek huiverend wegduikt. Hoe nobel en droef je taak ook wezen kan: als dat plezier er niet zou zijn, had het vak van journalist of doodsbidder niet bestaan. Maar mag je dat ook laten merken? Dat is iets heel anders. In onze calvinistische contreien mag het meestal niet. Die bizarre opvatting zorgt ervoor dat veel Nederlandse kunst ongenietbaar is, en ons toneelspelen nogal eens tenenkrommend.

Een popconcert, een dansvoorstelling of een schilderij: zeker 75% van de werking ervan komt voort uit het plezier dat de makers eraan beleven. Met toneelspelen ligt het percentage misschien nog wel hoger. We praten dan misschien weleens besmuikt over ‘spelplezier’, dat is meer iets voor erbij.

Verkeerd.

Neem ‘Borgen’ of ‘The Killing’: het plezier van de schrijvers, de regisseurs en vormgevers straalt ervan af. De acteurs genieten van elkaar en van hun rol, de schrijvers van de zoveelste valkuil die ze nu weer voor hun vertolkers en toeschouwers hebben weten te leggen. Ze schamen zich ook niet om dat te laten merken. Zonder knipoog. Het schreeuwt uit de manier waarop ze elkaar aankijken, waarop de montage hun timing volgt en waarop de kostuumafdeling hun net wel of net niet kloppende colbert heeft uitgezocht.

Mad Men draait alleen al voor 40% op het plezier dat de vormgevers aan hun werk beleven: ieder detail, tot in de motiefjes op de whiskyglazen, straalt dat plezier uit. Om over Breaking Bad nog maar te zwijgen. Daar rollen ze bij iedere minuut van het maken schaterend over de vloer.

Nederlands televisiedrama straalt zelden plezier uit. Ik kan me maar drie series uit het verleden herinneren die met merkbaar plezier waren gemaakt: Dagboek van een Herdershond, Pleidooi en Oud Geld. Vrijwel alles wat er verder gemaakt wordt, gaat aan ernst ten onder. Dan kun je nog zulke goede acteurs hebben, zoals bijvoorbeeld in ‘De Ontmaskering van de Vastgoedfraude’, die nu wordt uitgezonden: de schrijvers hebben er geen lol aan beleefd, de regie laat al in de eerste minuut via montage merken dat de acteurs te traag zijn en de acteurs denken dat een chagrijn spelen ook het beste kan als je zelf chagrijnig bent.

Er wordt hier nogal wat gefabriceerd door mensen die zeggen: ‘Ik doe dit ook niet voor mijn lol, hoor!’ Alsof ze een agent zijn die een bon uitschrijft.

Geen wonder dat we zo massaal naar de zapper grijpen.

Of de subsidiekraan dichtdraaien.

Blij mee? Doe me een donatie!
Become a patron at Patreon!

Wil je hulp bij het schrijven, of gewoon een keer advies over je project? Stuur me een mailtje.

, ,