Schluter en Spijkers overtuigen in Lange Dagreis – Nationale Toneel


Den Haag (GPD) _ In het hoofd van Eugene O’Neill was het geen vrolijke bende. Het toneelstuk dat de Amerikaan er in 1941 over schreef maakt dat heel erg duidelijk. Het Nationale Toneel speelt dat stuk, ‘Lange Dagreis naar de Nacht’, nu in een sobere versie, waarin een paar van de beste acteurs die Den Haag te bieden heeft alle kans krijgen om te schitteren. Dat zijn Jaap Spijkers en Ariane Schluter, de vrouw die inmiddels – terecht – zo zwaar beladen is met acteursprijzen en nominaties, dat ieder ding waarin zij speelt bij voorbaat al een topper is.

Schluter speelt, weergaloos, de moeder van het gezin Tyrone dat centraal staat in O’Neills verhaal over schuldgevoel, zelfbeklag en heftig zwartepieten. Een dood kind, gierigheid, Ierland, het theater, slechte artsen, morfine en goedkope whiskey zijn de oorzaken en gevolgen die de personages (twee zoons en twee ouders) elkaar in het gezicht smijten. Schluter neemt dus het dode kind en de morfine voor haar rekening en dat doet ze overtuigend. Een morfineroes is immers iets veel extremers dan dronkenschap en een acteur moet dat onderscheid zichtbaar kunnen maken. Zo contrasteert de verkrampte dranktoeter van Jaap Spijkers, die erg sterk speelt, er mooi mee.

De tekst van O’Neill zit vol met onheilszwangere aanwijzingen, zoals misthoorns, die regisseuse Maaike van Langen wijselijk niet laat loeien. Dergelijk realisme zou het klassieke gehalte van deze voorstelling maar teniet doen. Zonder al die net echte rimram moet er natuurlijk wel wat anders zijn om het publiek een dikke tweeënhalf uur wakker te houden. De acteurs en hun talent zouden voldoende moeten zijn, maar hier en daar zijn er toevoegingen van de regie die net iets te nadrukkelijk zijn.

In het deel voor de pauze brengt Van Langen er bijvoorbeeld wat worstelingen in, die de erotische onderlaag van dit toch al uiterst Freudiaanse stuk net iets te uitleggerig benadrukken. In de tweede helft is er een kaartspel-scene tussen de vader en zijn aan tbc lijdende zoon, die zonder speeltafel nu een beetje loos blijft, en zelfs koddig wordt, net als de huishoudster die zorgt voor een regelrechte Mariaverschijning in een speciaal daarvoor in het decor aangebrachte Lourdesgrot. Het zijn kleine smetjes op een verder buitengewoon onderhoudende toneelavond, waarmee regisseur Maaike van Langen aantoont over groeipotentie te beschikken, en het Nationale Toneel zich opnieuw bewijst als hoeder van het repertoire.

Gezien: Lange Dagreis naar de Nacht van Eugene O’Neill door Het Nationale Toneel op 19 februari. Landelijke tournee t/m 2 mei 2009. Inlichtingen: www.nationaletoneel.nl

Blij mee? Doe me een donatie!
Become a patron at Patreon!

Wil je hulp bij het schrijven, of gewoon een keer advies over je project? Stuur me een mailtje.