Muziekkwartier Enschede levensgevaarlijke mislukking


Het nieuwe Nationale MuziekKwartier in Enschede, dat deze week feestelijk geopend werd, is een architectonische ramp. Hier kwamen we als bestuur van de Kring van Nederlandse Theatercritici achter toen we ons daar meldden voor de uitreiking van de Prijs van de Kritiek 2008 aan Roel Voorintholt,  artistiek directeur van Introdans.

Het gebouw, met zijn rug naar het station geplaatst, biedt vanuit de naar sponsors genoemde foyers uitzicht op een duister steegje. De enige plek met goed uitzicht is de ‘Societeit’. Hoog in hun eigen puistje boven het gepeupel verheven kunnen de ware vips genieten van een vorstelijk uitzicht en goed verzorgde maaltijd. Het paleis van het volk is zo een betonnen ode an de klassenmaatschappij geworden.

Omdat er veel te veel functies op een veel te kleine hoeveelheid grond zijn samengebracht voelt alles, behalve de theaterzaal, klein, pieterpeuterig en benauwd aan. De hoogte van de foyers, altijd een uitweg voor architecten die woekeren met vierkante meters, is vooral intimiderend: de verhouding tussen hoogte en breedte is zoek. De begane grond voelt aan als de bodem van een diepe put, niet als de geestverruimende vloer van een kunstkathedraal. Achter de luxe van de foyers is een doolhof van nauwe kloofachtige gangen en trappenhuisjes. Liften, slechts toegankelijk voor één rolstoel met begeleider, zitten verborgen in nauwe gangen, waar buffetkarren in de weg staan, terwijl zich voor het invalidentoilet lange rijen vormen van valide bezoekers, die de gewone toiletten niet kunnen vinden.

Op papier zal het prachtig zijn geweest, maar het stelsel van gangen en loopbruggen is in de praktijk klein, krap en benauwd. De oversized stalen pijpen waarop het overhellende dak steunt zijn al even initmiderend als de wandschildering die de foyers siert.

Erger nog is het grote aantal onafgeschermde afstapjes, en een tweetal voor spelende kinderen toegankelijke plateautjes waar geen afscherming voor is, en waar ze makkelijk een val van vier meter kunnen maken, de kelderfoyer in. Hier wees het personeel ons op: ze hadden er een stoel voorgezet, maar dat hielp natuurlijk niet. De bordjes ‘Denk om het afstapje’ kunnen we als niets anders dan cynische humor zien.

Zelf vrees ik vooral de levensgevaarlijke sta-tafels in de foyer, met vierkante glasplaten met scherpe hoeken en instabiele poten. Precies op ooghoogte voor rolstoelers. Één ervan miste mijn gezicht ternauwernood, toen hij omviel. Ik heb hem zelf met hulp van collega’s op kunnen vangen. Hoge hakken zijn op de omgang op de eerste verdieping levensgevaarlijk, ontdekte NRC-collega Ingrid van Frankenhuijzen: Er zitten ei-grote siergaten in de vloer.

De routing is onduidelijk. De officiële rolstoelplaatsen zijn gesitueerd op de eerste verdieping, bereikbaar via de kleine liftjes in de achtergang. Hoe bij een calamiteit de rolstoeler uit zijn loge komt, is onduidelijk. Voor twee rolstoelers is het hoe dan ook niet te doen. Het personeel zal wel instructies hebben. Daar vertrouwen we dan maar op.

Enschede is trots op het nieuwe Muziek Kwartier, van nationale allure. Het is triest om te zien hoe een architect als Hoogstad, ooit van naam, zich zo heeft laten gaan in wat niet anders kan worden beschouwd dan als een levensgevaarlijke mislukking. We geven het gebouw 20 jaar. Inclusief alle lapmiddelen en noodoplossingen die het bevlogen personeel zal vinden.

Blij mee? Doe me een donatie!
Become a patron at Patreon!

Wil je hulp bij het schrijven, of gewoon een keer advies over je project? Stuur me een mailtje.

, ,