Toptheater voor soepele nekken: Quartett (Müller) – HF2008


Amsterdam (GPD) _ Zo dichtbij. Er zijn mensen die alleen daarom al de wereld over reizen: om Barbara Sukowa dan wel Jeroen Willems op een armlengte voor zich langs te kunnen zien lopen. Dus is het nu bingo. De beste acteur van Europa staat nu samen met de diva van de Deutsche Welle op het toneel. Samen staan ze in Quartett (Kwartet), het korte toneelstuk van Heiner Müller, over wiens werk encyclopedieën zijn volgeschreven. Zoals dat hoort bij schrijvers uit het na-oorlogse Duitsland.

Met deze voorstelling, die tot het mooiste hoort van wat in jaren in Nederland te zien was, krijgt het toneelprogramma van het Holland Festival alsnog de allure die het tot nu toe een beetje moest missen. Er was een eigenlijk te perfecte Britse Beckett te zien, en een paar uiterst curieuze voorstellingen uit respectievelijk Damascus en Teheran. In Peter Misottens WeerSlechtWeer werd geplaybackt en Mexico zorgde voor een wat slappe burleske over castraatzangers. Tot nu sprong alleen de ‘Molière’ van Luk Perceval eruit.

En nu dus Quartett.

Het is een bewerking van de beroemde brievenroman Liaisons Dangereuses (1782), waarin schrijver Choderlos de Laclos de decadentie in de Parijse adel aan de kaak stelde.

Quartett is anders dan het toneelstuk van Christopher Hampton en de verfilming van Stephen Frears met legendarische rollen voor Glenn Close en John Malkovich. In zijn bewerking stelt Heiner Müller dat de twee hoofdfiguren, Marquise de Merteuil en Vicomte de Valmont, de overige figuren in het verhaal uitsluitend als pionnen inzetten in een tweegevecht. Waarom ze dan ook niet zelf spelen? Zo voegt Heiner Müller een dimensie toe aan het verhaal. De strijd tussen de oud-geliefden wordt heviger, scherper en de gemeenschappelijke vijand is opeens ook helder. Uit vrees voor aftakeling maken de twee ouder wordende geliefden elkaar kapot.

De ingreep van Müller werd in 1981, toen hij Quartett uitbracht, nog als revolutionair en uiterst intellectueel gezien. Inmiddels zijn we bijna 30 jaar verder en is het publiek ook van tv en film wel meer gewend. De rollen in de rol en de geslachtswisselingen komen niet meer zo vreemd over. Meer nog worden we geholpen door de regie die deze twee prachtspelers heeft weten te verleiden om al hun slimheid, ijdelheid en intelligentie in te zetten voor het helder maken van het verhaal. In al zijn gruwelijke voosheid. De missie is geslaagd, en levert een voorstelling op die overtuigt door hetzelfde spelplezier waarmee het Nederlands Elftal Europa aan zijn voeten lijkt te krijgen.

Een minpunt is alleen de setting. Omdat de twee spelers spelen op en aan de uiterste einden van een zeker dertig meter lange tafel, annex catwalk, is het moeilijk om een keuze te maken waar je naar kijkt. Acteur links, boventiteling boven rechts, actrice rechts, boventiteling midden? Of toch links? En waarom zit die toeschouwer naast je de andere kant op te kijken? Zeker voor wie op de eerste rij zit is Quartett een potje baselinetennis op een voetbalveld. Maar dan: wie zou er voor zulke topacteurs geen stijve nek overhebben?

Quartett met Jeroen Willems en Barbara
Sukowa. Gezien: 19 juni in Stadsschouwburg Amsterdam. Daar nog: 20 en
21 juni. Inlichtingen: www.hollandfestival.nl

Blij mee? Doe me een donatie!
Become a patron at Patreon!

Wil je hulp bij het schrijven, of gewoon een keer advies over je project? Stuur me een mailtje.


Eén reactie op “Toptheater voor soepele nekken: Quartett (Müller) – HF2008”