De Broekneus – Oostpool




Wittenbols’ wraak

fotografie Antoinette Mooy

Het was 2003 en in Nederland sloeg het
fundamentalisme ongenadig hard toe. Boeken werden verbrand, brieven
op hoge poten naar bestuurders gestuurd, kinderen werden van school
gehaald en dat allemaal vanwege één zin in een boekje.

“Dank u, lieve heertje, voor weer een
dag, dat ik vier man voor lul zetten mag.”

De zin was te lezen in Atalanta, een
toneelstuk van Peer Wittenbols over het mythologische personage
Atalanta, dat sneller kon rennen dan haar eigen hartstocht. En de
fundamentalisten die naar aanleiding hiervan de versnipperaars op
volle toeren lieten draaien, waren van OerChristelijken Huize.
SGP-ers in provincie- en schoolbesturen maakten principieel bezwaar
tegen het noemen van ‘Lieve Heer’ in één zin met het woord ‘Lul’,
in een boekje dat als cadeau aan de kinderen van overijssel was
aangeboden. Veel meer heb je inderdaad niet nodig voor een fatwa, en
die arme god moet nodig beschermd worden tegen zoveel oppermachtig
geweld van het kwaad.

Dat was 2003. Vijf jaar later is alles
anders. Wittenbols verlaat in het kielzog van zijn kompaan Rob
Ligthert het oosten, en doet de leiding van het gezelschap dat hij
oprichtte over aan een nieuwe generatie hemelbestormers. Maar
Wittenbols zou Wittenbols niet zijn als hij de deur niet nog even
heel hard open zou trappen, om met een goedgeplaatste vloek de
religieuze scherpslijpers van Oost Nederland een lange neus en
Joepdoeiendemazzel toe te wensen. Hij doet dat dus met een stuk
waarin alle synoniemen van alle vieze woorden in het Groot
Woordenboek der Nederlandse taal nog eens de revue passeren. Het
blijken genoeg vieze woorden voor een gedicht van bijna een uur,
getiteld De Broekneus.

Acteur John Buijsman en componist
Keimpe de Jong blijken het ideale duo om dit scabreuze gedicht er bij
de oh la la-roepende Oost Nederlandse latenight theaterbezoekers in
te rammen. Het vers over een zielige meneer Van der Neuk die er ondanks
de anale inspanningen van de kapelaan en de rioleringswerken van een
bejaarde hoer niet in slaagt om zijn broekneus weer met enige
fierheid overeind te snuiten is heerlijk in zijn pretentieloze
joligheid. Het muzikantencollectiefje, waarin we ook een sterk
blazende Juul Vrijdag opmerken, maakt het geheel tot een vrolijk los
avondje meligheid. Met natuurlijk die rare John Buijsman als
middelpunt, de man die eigenlijk vooral bij Oostpool zo goed tot zijn
recht kwam, en voor wie Wittenbols een geschikter schrijver is
gebleken dan al die anderen die voor dit wonder van authenticiteit
hebben geschreven.

esvostolp.jpgOok bij Oostpool treffen we deze zomer
Paul R. Kooij aan, die in zijn eigen Esvo Stolptent verhalen vertelt
van Levi Weemoedt. Sfeer is alles, en helemaal als het regent.

Maar.

Hoe
leuk de verhalen ook zijn, en hoe goed Paul Kooij ze ook vertelt, ik
blijf zelf altijd wel een probleem houden met verteltheater: op zeker
moment verandert de toon van de man die eerst nog gewoon tegen je
sprak namelijk in een verteltoon, en worden de woorden opeens die
van een ander. Dat blijft een rare overgang, die wel noodzakelijk is
om duidelijk te maken dat we van het alledaagse overgaan naar het
domein van de kunst, maar toch. Misschien dat ik in zo’n klein tentje
liever een echte verhalenverteller heb dan verteltheater.

Maar het is maar een klein bezwaartje,
dat ruimschoots goedgemaakt wordt door de sfeer en de ontwapenende
presentatie van Paul Kooij. Net zoals Buijsman en De Jong door hun
pretentieloze hartstocht van De Broekneus iets maken dat het
doorgaans zo tenenkrommende poëtische barkrukkencabaret van de jaren
zeventig en tachtig mijlenver overstijgt.

Zomerexpeditioe Oostpool met o.a. De
Broekneus en Paul Kooij is te zien in Arnhem, Apeldoorn, Hengelo,
Nijmegen en Utrecht. Inlichtingen: www.oostpool.nl

Blij mee? Doe me een donatie!
Become a patron at Patreon!

Wil je hulp bij het schrijven, of gewoon een keer advies over je project? Stuur me een mailtje.

, ,