Naar Damascus – Toneelgroep Amsterdam




damascus.jpg‘Naar Damascus’ is opera zonder liedjes {mosimage}

Amsterdam (GPD) _ Speel dat maar eens:
een existentiële crisis. En dan bedoelen we niet ‘iemand met een
existentiële crisis’, maar het ding zelf. Of: speel maar eens
‘alle vrouwen uit het leven van August Strindberg’. Dan mag je als
acteur op de toneelschool ooit wel ‘een gebakken ei’ hebben leren
spelen, dit gaat toch een stukje verder. Liever gezegd: wat regisseur
Pierre Audi van de acteurs van Toneelgroep Amsterdam vraagt bij de
voorstelling Naar Damascus grenst aan het onmogelijke. Tenminste: als
je er ook nog eens leuk en aansprekend theater van wilt maken.

Gelukkig speelt Jacob Derwig bij
Toneelgroep Amsterdam. Jacob Derwig heeft in het verleden al
aangetoond dat hij zelfs van een telefoonboek interessant theater zou
kunnen maken, dus hij komt een heel eind bij deze godsonmogelijke
uitdaging. Derwig speelt ‘Hij’ in Naar Damascus, het stuk dat de
Zweedse schrijver August Strindberg in 1898 begon te schrijven, en
dat hij in uiteindelijk drie versies naliet. Die Hij is natuurlijk
schrijver August Strindberg zelf, die op een maar al te bekend
kruispunt in zijn leven stond. Teveel vrouwen liefgehad en weer
verloren, teveel succes gehad, en altijd maar die knagende
ontevredenheid, omdat er aan het eind van de 19e eeuw nog geen Harley
Davidsons te krijgen waren. Het leidde tot een writers block: August
schreef niets meer, en helaas is wát hij over die periode
schreef ook lang niet interessant genoeg voor een
theatervoorstelling. 

Het stuk speelt dus zich af in het
hoofd van de schrijver, waar zich verder uitsluitend algemene beelden
van ‘de vrouw’, ‘de goot’, ‘de kerk’ en ‘de moeder’ bevinden, en meer
van dat soort, allemaal met hoofdletters beginnende lemma’s uit het
psychologisch woordenboek. Dat speelt niet lekker, zeker niet als de
teksten door bewerkster Jeanine Brogt ook nog eens allemaal tot een
irritant soort universaliteit zijn teruggebracht. Er is geen
menselijke dialoog terug te vinden in dit dik twee uur durende
toneelstuk, dat dus wel gespeeld wordt door de andere helft van de
beste acteurs van Nederland: Hugo Koolschijn, Kitty Courbois, Frieda
Pittoors, Chris Nietvelt. Ze doen allemaal hun best om er iets van te
maken, en dat lukt op twee of drie momenten ook, maar niet vaker. Ze
schreeuwen ook allemaal. Om de een of andere reden.

In vormgeving en stijl is alles
overrompelend groots en zwaar neergezet. Best mooi ook, maar dat
maakt het manco van de avond alleen nog maar sterker voelbaar. Deze
Naar Damascus is een opera, en dat is het vak waarin regisseur Pierre
Audi tot de wereldtop behoort. Het was waarschijnlijk ook allemaal
veel beter te verteren geweest als Jacob Derwig en zijn collega’s de
langdurige poses waartoe ze nu veroordeeld zijn, zingend hadden
kunnen doorbrengen. Opera leent zich beter voor dit soort met zware
begrippen beladen teksten, dan toneel, dat zich meer met de
menselijke schaal bezighoudt.

Muziek is er overigens wel. Harry de
Wit weet weer een boel ambient-achtige klanken te produceren,
afgewisseld met een paar van die ‘onverwachte’ dreunen die we
inmiddels van hem gewend zijn. Nu waren ze zelfs minder irritant dan
vorig jaar, bij stukken als Liaisons Dangereuses of De Graaf van
Monte Christo, waar zijn interventies vooral op de zenuwen werkten.
Ze waren nu vaak net op tijd om een paar toeschouwers te behoeden
voor luidruchtig gesnurk.


Naar Damascus van Strindberg door
Toneelgroep Amsterdam. Gezien: première op 6 april 2008 in
Amsterdam. Tournee t/m 24 mei. Inlichtingen:
www.toneelgroepamsterdam.nl

 

Blij mee? Doe me een donatie!
Become a patron at Patreon!

Wil je hulp bij het schrijven, of gewoon een keer advies over je project? Stuur me een mailtje.

, ,