Bertolt Brechts Baal is keiharde theaterpunk bij het ro theater


Rotterdam (GPD) _ Altijd gedacht dat Fania Sorel gedoemd zou zijn om een eeuwig koket Vlaams meisje te zijn met haar Bambi-ogen en Rubenslijf. De actrice die al sinds het begin van deze eeuw één van de markante gezichten is van het ro theater heeft dus meer in huis. Blijkt nu. In de voorstelling Baal, de 90 jaar oude oerkreet van de Duitse toneelvernieuwer Bertolt Brecht, speelt zij de titelrol. Dat is dus een man, maar Sorel doet geen moeite om een man te zijn. Een getekende piemel op haar buik volstaat. Zo loopt ze rond, dik twee uur lang, als een geslaagde kruising tussen Sex Pistols voorman Johnny Rotten en rehab-vluchtster Amy Winehouse.

Baal is punk, in alle opzichten. En dan hebben we het niet over de designerpunk van boos kijkende emo-kids die daar de laatste jaren van is gemaakt, maar de echte. De punk van jongens die in 1977 geen gitaar konden spelen, maar wel heel veel konden zuipen en vanaf het toneel graag de voorste rijen uitgelaten fans onderkotsten. Brecht zelf was in 1918, toen hij dit stuk bedacht, op zijn eigen manier punk. Jong, wild en met meer woede in zijn lijf dan goed was voor zijn schrijftalent. Het moest er allemaal uit, en bij voorkeur in één keer. Verwacht bij Bertolt Brecht’s eersteling dus geen mooie, afgeronde gedachten, doordachte observaties en onontkoombare redeneringen. Wat je krijgt zijn wild in het rond geslingerde zinnen, die aankomen als de mokerslagen van een dolgedraaide sloper.

Het stuk Baal gaat over een jonge dichter die zich afkeert van het keurige societyleven dat hem wil verstikken in de sigarenwalm en dure parfumdampen van grootsteedse salons. Hij kiest de vrijheid, en doet dat vervolgens zo compromisloos, dat iedereen er slachtoffer van wordt. Vooral vrouwen moeten het ontgelden bij de foeilelijke romanticus, die zich van de ontmaagding van een jong meisje alleen een wit wolkje aan de blauwe lucht kan herinneren.

[youtube jOhH0jYuetg]

Regisseuse Alize Zandwijk heeft iets met punk en onderbuik. Al haar voorstellingen hebben iets garage-achtigs: wild, ongepolijst en in de vele grappen zit altijd een ondertoon van oprechte woede. Ze is streng, maar heeft een gevoel voor humor, dat dus nadrukkelijk niet ter relativering wordt aangeboden. Die relativering komt wel van haar spelers, en in dit geval helemaal van muzikaal genie Beppe Costa. De kleine geniale Italiaan gromt, neuriet, trommelt en bast, terwijl hij ook nog eens op de grond tikt en met flessen rammelt als de scene een café moet voorstellen. De onnadrukkelijke, maar o zo mooie inbreng van Costa geeft de noodzakelijke muzikaliteit mee aan deze voorstelling, waarin niet echt gezongen wordt. De in 1982 door David Bowie bijvoorbeeld nog hartveroverend mooi gezongen liederen uit Baal zouden in deze voorstelling echter ook misstaan.

In Zandwijks universum heerst het riool. En dat stinkt best lekker.


Baal van Bertolt Brecht door het ro theater. Gezien: première op zaterdag 22 maart in De Rotterdamse Schouwburg. Tournee  t/m 17 mei 2008. Inlichtingen: www.rotheater.nl

Blij mee? Doe me een donatie!
Become a patron at Patreon!

Wil je hulp bij het schrijven, of gewoon een keer advies over je project? Stuur me een mailtje.