Toneelprijzen 2007








Jaarlijkse prijzenregen zal voor weinig
opschudding zorgen

Een volle zaal heeft nooit gelijk

Amsterdam (GPD)_Het is weer prijzentijd
in het theater, en dus is het druk op de diverse gangen. Voor alle
duidelijkheid: dan hebben we niet over de beroemde wandelgangen,
waarin lobbyisten druk doende zijn om hun beschermeling onder de
aandacht van de jury te brengen. Dat komt voor, maar het is in
Nederland vaker andersom. Dan staan de gangen van de diverse
vergadercomplexen vol met juryleden die even de kamer uit moesten,
omdat hun banden met de besproken kandidaat net even iets te nauw
zijn.

Nederland is namelijk een klein land,
en de theaterwereld is daarvan nog eens een piepklein deeltje, dus de
kans dat een jurylid van een bepaalde prijs een genomineerde goed
kent is gigantisch. Daarmee hoeft zo'n prijs niet aan waarde in te
boeten, natuurlijk, maar het maakt het kijken in de glazen bol wel
een aangenaam tijdverdrijf. Wie stond wanneer in de gang, wie heeft
met wie iets af te rekenen, en waar konden ze geen van allen toch
omheen, hoe graag ze ook wilden? Bij de jurybesprekingen van dit jaar
zal alleen bij de mannelijke hoofdprijs wat geschuifeld zijn. Jurylid
Jetta Ernst kan immers moeilijk onafhankelijk oordelen over haar
voormalige gezelschap De Paardenkathedraal. Wellicht heeft ook
Volkskrantrecensent Hein Janssen zich van een oordeel onthouden als
levenspartner van Paardenkathedraal-acteur Louis van Beek.


Het zal er overigens weinig toe hebben gedaan. De nominatie van
Paardenkathedraal-acteur Michael Pas zal niet tot een prijs leiden.
Zijn vertolking van het clowntje August in het gelijknamige stuk was
een vlag op een modderschuit. Die toestand deelt Michael Pas
overigens met Mark Rietman, die schitterde in de uiterst fletse
voorstelling van Het Wijde Land door De Theatercompagnie. Niet
getreurd, want Mark Rietman schijnt binnenkort de oudste Hamlet van
Nederland te gaan worden in een voorstelling bij Joop van den Ende:
bewaar de Louis d'Or maar daarvoor. Verder zijn nog twee andere
grootheden genomineerd voor een solo: Sabri Saad El Hamus voor het
door hem zelf geschreven Mohammed en Omnya en Helmert Woudenberg
voor zijn creatie van Fortuyn. Solo's zijn feitelijk geen
hoofdrollen, dus een Louis d'Or zou ook hier ongepast zijn. Laten we
deze nominaties beschouwen als een mooie, maar politiek correcte
reactie op het uiterst slappe seizoen dat we in Nederland achter de
rug hebben. Eenzaam hoogtepunt in dat seizoen was Dirk Roofthooft in
de prachtige en uiterst actuele Vlaamse voorstelling Mephisto forever
van Het Toneelhuis.

Met de vrouwelijke hoofdprijs is iets
soortgelijks aan de hand als met die van de mannen. De Theo d'Or,
zoals deze prijs heet, zal ook hier niet naar een solo gaan, dus
vallen Loes Luca en Ariane Schlüter af, hoe goed en mooi ze ook
zijn. Schlüter zou bovendien gelynchd worden door een aantal van
haar vrouwelijke collega's, omdat ze de prijs al iets te vaak
verdiende én kreeg. Bij die lynchparty zou zich heel terecht
Will van Kralingen kunnen voegen. Die heeft bovendien haar
freefight-technieken kunnen oefenen in de prachtige Maria Stuart van
Erik Vos bij het Nationale Toneel. Zij zal dus de Theo d'Or krijgen,
omdat het de beste van de grote vrouwenrollen van dit seizoen was.

De jury kan uit veiligheidsoverwegingen
natuurlijk ook kiezen voor outsider Monique Kuijpers. Zij verdient
absoluut een prijs voor haar prachtige rol in Vred e van Rob de Graaf
bij Keesen & Co. Te vermoeden valt echter dat zij uitgeruild
wordt voor Reinout Bussemaker, die met datzelfde pijnlijke stuk over
rouwverwerking genomineerd is voor de Arlecchino, de prijs voor de
beste mannelijke bijdragende rol. Hij krijgt zijn prijs vanwege zijn
prachtige spel en dat mooie stuk ook omdat de andere twee
genomineerden uit één hetzelfde stuk komen:
Mightysociety4. Schrijver en regisseur Eric de Vroedt is met die twee
nominaties al genoeg geëerd, hoor je de jury zeggen, dus is
Keesen&co dit jaar de gelukkige. Een troostprijs, dus, maar wel
heel erg verdiend.

's Lands enige echte toneeldiva Chris
Nietveld
kreeg nog nooit een prijs. Toch zou de jury dit jaar er geen
goed aan doen om haar te belonen voor de zonder meer interessante rol
van Athene in de Oresteia van NTGent en Toneelgroep Amsterdam. Komend
jaar kan ze gewoon genomineerd en bekroond worden voor haar hoofdrol
als Cleopatra in de Romeinse Tragedies van Toneelgroep Amsterdam.
Iemand die zo lang aan de top heeft gestaan zonder ooit een prijs te
hebben gehad geef je geen Colombina. Dat is een belediging, en het
karakter van Chris Nietveld kennende zou jurylid Hein Janssen,
recensent van De Volkskrant, dat ernstig moeten bezuren.

Dan moet één van de
speelsters van het omstreden stuk Onschuld het dus worden. Deze
voorstelling was alleen in Rotterdam te zien en leidde tot de meest
hartstochtelijke recensententwist in jaren. Omdat Sylvia Poorta al
een keer een prijs won krijgt dit jaar Fania Sorel dus de Colombina.

De mimeprijs gaat dit jaar vrijwel
zeker naar Lotte van den Berg omdat de andere genomineerden te
omstreden zijn. Deze jury, die naast een paar journalisten ook een
paar schouwburgdirecteuren rijk is, doet geen omstreden keuzes.

De enige echt omstreden uitslag zal die
van de publieksprijs worden. U, de toeschouwer, kiest dit jaar
namelijk vrijwel zeker voor Kentering van een Huwelijk. Met die
keuze, voortkomend uit de gigantische bezoekcijfers en de
populariteit van schrijver Sandor Marai, spreekt u zich ook uit tegen
de theaterkritiek. De critici waren over het algemeen weinig te
spreken over deze voorstelling. Gelukkig voor hen kregen ze op het
afgelopen theaterfestival bijval uit onverwachte hoek. Hans Onno van
den Berg, voorzitter van de vereniging van Schouwburg- en
Concertgebouwdirecties, verklaarde namelijk eerder op het Theaterfestival TF1 dat uiteindelijk een lege
theaterzaal altijd, en een volle theaterzaal nooit gelijk heeft. Zo
is iedereen weer tevreden. Uiteindelijk.


Het Gala van het Nederlandse Toneel,
zondag 9 september in de Amsterdamse Stadsschouwburg
.

Blij mee? Doe me een donatie!
Become a patron at Patreon!

Wil je hulp bij het schrijven, of gewoon een keer advies over je project? Stuur me een mailtje.