'Kentering' te braaf gebracht
Leiden (GPD) _ Ooit – en dan heb ik het over een eeuw of 26 terug, toen de goden nog op de Olympus huisden – was theater een vertel-ding. Iemand vertelde een verhaal, afgewisseld met wat liedjes en dansjes. Al gauw vond men dat een beetje niksig: er werden acteurs ingehuurd, die deden of ze ter plekke het verhaal beleefden. Het wonder geschiedde en dat werkt nu al zo'n 25 eeuwen. Ursul de Geer, die na enkele jaren vol tv weer terug is aan het toneel, heeft daar een beetje lak aan. Zijn bewerking van de bestseller 'Kentering van een huwelijk' van de Hongaarse auteur Sándor Márai is zelfs geen verteltheater: het is pre-Olympisch beschrijftheater geworden.
Kentering van een huwelijk is een boek over twee huwelijken die niet lukken, maar het is ook een politiek manifest over de teloorgang van de onschuld in het Europa van voor WO II. Met heel erg mooie zinnen. Van die zinnen die je per stuk op een tegeltje zou willen zetten. Zinnen die je nog eens herleest en nog eens. Beetje voor jezelf proeven, kauwen en herkauwen en langzaam op de tong laten smelten. Daarna pas slikken. We hebben er geen bezwaar tegen als u dat thuis doet. Op een toneel ziet dat er vaak niet uit.
In de toneelversie van 'Kentering' wordt wat afgeproefd en gesmolten. Nu gebeurt dat gelukkig door goede acteurs: Saskia Temmink, hoewel nog steeds te ernstig, acteert prettig; Huub Stapel ziet er als altijd prachtig uit en Will van Kralingen is natuurlijk gewoon Will van Kralingen. Daar kan ook een slecht stuk niets aan veranderen. Nummer vier, Just Meijer, is niet zozeer een goed acteur als wel iemand die leuk viool speelt.
Grootste probleem van 'Kentering' is de bewerking die regisseur Ursul de Geer van zijn lievelingsboek heeft gemaakt. De schaarse dialogen zijn vrijwel letterlijk uit het boek overgenomen en de uitvoerige beschrijvende passages zijn keurig verdeeld over de rollen. Die monologen zijn zo verschrikkelijk beschrijvend, dat je wel een ongelooflijk meesterlijk acteur van het formaat Jeroen Willems – plus moet zijn om daar leven in te brengen. Het zij de acteurs dus vergeven dat ze blijven steken in afstandelijke mooispelerij en er dus niet in slagen om dit luisterboek enige 'soul' mee te geven.
De Geer heeft niets geleerd van de frivoliteit waarmee Ger Thijs Max Havelaar en De Stille Karcht bewerkte, noch neemt hij iets van de geniale terloopsheid over waarmee Guy Cassiers het werk van Marcel Proust tot theater wist te maken.
Nu is er dus geen theater. Het decor, dat bestaat uit lange gesloten cafébanken, werkt ook al niet mee. De helft van de tijd zit je naar pratende hoofden en bovenlijven te kijken omdat de acteurs achter die banken staan. Bizar. Is er iets met de voeten van Huub Stapel?
Zo blijft er dus een slecht in beeld gebrachte babbelvoorstelling over. Met prachtige zinnen en oneliners, dat wel. Tip voor De Geer: organiseer een voorleesavond. Doe het hele boek met een stuk of wat vrienden en lichtbeelden. Scheelt weer een vrachtwagen decor.
Kentering van een Huwelijk. Gezien: 8 februari 2007 in Leiden (première). Tournee t/m 5 juni. Inlichtingen: www.impresariaatwallis.nl
