Oostpool mag best gevaarlijker
Arnhem (GPD) _ Logica heeft zo zijn nare kantjes. Zo kunt u moeiteloos instemmen met iemand die alleen zijn eigen vrienden wil uitnodigen op zijn verjaardag. Maar kunt u ook instemmen met de schijnbaar logische conclusie dat het dan ook normaal is om alleen eigen volk binnen de landsgrenzen te hebben? Zulke kromme logica, waarin een privéfeestje gelijkgesteld wordt aan een heel land, is in overvloed te horen tijdens Italiaanse Nacht, het nieuwste stuk van Toneelgroep Oostpool. De voorstelling staat daarmee met beide voeten stevig in de tijdgeest.
Italiaanse Nacht is van oorsprong een stuk uit 1930 van de Oostenrijks-Hongaarse volksschrijver Ödön von Horváth, die we in Nederland vooral kennen van zijn kermisstuk Kasimir en Karoline. Regisseur Arie de Mol regisseerde dat stuk een paar jaar geleden bij zijn eigen gezelschap, Els Inc. Het was een verrassend apolitieke voorstelling, zeker voor Arie de Mol, die in al zijn werk graag vingers op zere plekken legt. De versie van het in Nederland nog nooit gespeelde Italiaanse Nacht die hij nu samen met vertaler Rob Klinkenberg aflevert, is gelukkig weer 'ouderwets' stevig in zijn politieke lading.
Een dorpje maakt zich op voor de viering van het 'Feest van de Europese Verbroedering met dit keer als themaland Italië'. De sociaal-democratische wethouder ziet de plannen echter gedwarsboomd door de opportunistische herbergier, die zijn feestzaal op dezelfde dag ook heeft verhuurd aan de lokale Neo-Nazi's. De voorstelling opent heel 'onschuldig' met een vrolijk gezongen 'Internationale', en loopt via een huiveringwekkende toespraak van de lokale Nazi-chef uit op een puinhoop, waarin linksradikalen, andersglobalisten, apolitieke kunstenaars en lonsdalers geen spaan heel laten van het sociaaldemocratische feestje.
Arie de Mol wil met zijn stuk geen stelling nemen vóór of tegen een bepaalde stroming, maar wel tegen het extremisme. Vandaar ook de koddige afbeelding van socialistische stuntels en de grote moeite die is gestoken in het zo redelijk mogelijk schetsen van de radicalen. De speech van hun leider, gespeeld door Victor Griffioen, is een hoogtepunt, net als het kleuterballetje, uitgevoerd door de jonge toneelschoolstudentes Victoria Osborn en Laura de Boer. Op alle fronten straalt het spelplezier overigens van deze voorstelling af, en dat is ontwapenend. Het is iets waarmee de nu samenwerkende gezelschappen Oostpool en Els Inc. al jaren hun publiek voor zich innemen. Jammer is de politiek correcte keuze om van de wethouder een vrouw te maken met een watje als echtgenoot. Hoe goed Oostpolers Juul Vrijdag en Remco Melles hun werk ook doen, een rolwissel naar de oorspronkelijke man-vrouwverhouding zou eigenlijk spannender zijn geweest.
Mede dankzij het sympathieke spelplezier van de grotendeels jonge cast is Italiaanse Nacht geen gevaarlijke voorstelling geworden, zoals een paar jaar geleden 'Alles moet weg' van Els Inc. dat wel was. Ook dat stuk ging over postfortuynistische vertwijfeling, maar de uitkomst was dubieuzer. Nu is het helder dat we medelijden dienen te hebben met die goedbedoelende dorpssocialisten. Niks mis mee, maar een tikje voorspelbaar is dat dan weer wel.
Italiaanse Nacht door Oostpool. Gezien: 20 januari 2007 in Huis Oostpool, Arnhem. Daar nog t/m 4-2. Landelijke tournee t/m 25 maart. Inlichtingen: www.oostpool.nl.
