Jan Rap – Jacques Senf


WORSTELEN MET DE SEVENTIES

DEN HAAG (GPD) _ Kratjes.
De gemiddelde jongere weet daar wel raad mee. Van kratjes kun je
namelijk hele mooie dingen bouwen. Windschermen bijvoorbeeld, op een
stormachtige camping in Noordwijk of op Terschelling. Eerst wel al het
bier opdrinken, natuurlijk. In 'Jan Rap en z'n maat', het toneelstuk
naar het gelijknamige boek van Yvonne Keuls, maken de kids er een decor
van.
Kan ook.

'Jan Rap…' was als boek, maar haast meer nog als
toneelstuk, een heftig inslaande bom in het rustige Nederland van de
jaren zeventig. Na 'The Family', die eerdere hit van Lodewijk de Boer,
was het opnieuw een stuk over randgroepjongeren die toen nog gewoon
tieners heetten. Gebaseerd op eigen ervaringen als amateur-opvangmoeder
schreef Yvonne Keuls een boek over idealistische hulpverleners die
uiteindelijk moeten inzien dat de maatschappij, of 'het systeem', niet
met uitzonderingen als zij overweg kan. Ze werd er de Carry Slee van de
seventies mee.
Het was in die tijd dat ook regisseur Peter de Baan
met toneelgroep Sater heel erg maatschappelijk betrokken politiek
toneel met boodschappen maakte en schreef. Dat ging voorbij, net als de
seventies. De randgroepjongeren van toen zijn de zorgmanagers van
vandaag, die uitsluitend nog pleiten voor het keihard aanpakken van hun
erfgenamen, de kutmarokkanen van nu. En inmiddels is ook de
antipsychiatrie in het curiositeitenkabinet van het verleden bijgezet,
net als politiek theater met een boodschap. Wat dus te doen met dat
toneelstuk?
Bewerken. Maar niet helemaal.
Peter de Baan schakelde
scenarist Ger Beukenkamp in om het stuk geschikt te maken voor de
tournee die nu door het land reist. Hij schreef vooral liedjes, waarvan
er een aantal best aardig gelukt zijn. Fons Merkies en Jan Tekstra
tekenen voor de muziek die voldoende seventies klinkt om leuk te zijn.
Jammer alleen dat ze vaak een tape gebruiken als het even heftiger moet
worden. Waarom niet nog een bassist en een drummer ingehuurd, zoals
Toneelgroep Amsterdam deed bij 'Hemel boven Berlijn'? Dat zou zeker
goed gewerkt hebben. Nu werd het er te veel schoolmusical van.
Het
mag de pret echter niet drukken, die te beleven valt met een aantal
spelers. Susan Visser slaagt er met enige moeite in om van haar
Gooische Vrouwen-imago af te komen, Egbert Jan Weber stottert leuk,
Terence Schreurs doet iets tofs met een 'wet T-shirt show' onder de
douche, maar ster zijn toch de grote meneer Noël S. Keulen en Margreet
Boersbroek als Gemma, de vuilbekkende meid om wie het hele stuk
begonnen is. Ze kan leuk zingen, al gaat het er uiteindelijk allemaal
wel erg hard en heftig aan toe. Dat krijg je van werken met mensen met
weinig toneelervaring: doe je emotie, doe je schreeuwen.
Hoewel de
voorstelling onderhoudend is, wringt er toch iets, en dat is de moderne
blik van de makers. Nu 'het systeem' niet meer de grote vijand is, en
de softe schreeuwthearpie van socio Sjoerd Pleijsier even belachelijk
gevonden dient te worden als de theehobby van sommige burgemeesters,
blijft er van het verhaal bitter weinig overeind.
Dan wreekt zich
toch het ontbreken van een echte boodschap, een echte 'wij tegen de
rest'-mentaliteit en dat goeie seventiesgevoel. Terwijl dat best weer
eens terug zou mogen komen. Inmiddels worden homo's tenslotte weer
gehaat, vrouwen nagefloten en invoelende, solidaire zorgvernieuwers
uitgelachen. Nu nog een stuk erover maken.

Jan Rap en z'n maat. Gezien: 17 december 2006 in Den Haag (première). Tournee t/m 7 april 2007. Inlichtingen: www.janrap.com.

Blij mee? Doe me een donatie!
Become a patron at Patreon!

Wil je hulp bij het schrijven, of gewoon een keer advies over je project? Stuur me een mailtje.

, ,