Breekbaar – Zuidelijk Toneel


Teveel tegeltjes in Breekbaar

Door Wijbrand Schaaap
Eindhoven (GPD) _
De troost van de filosofie: dat je alles verloren hebt en dat er dan
iemand komt met een gitaar die zachtjes Nietszche gaat citeren,
speciaal voor jou. Er zijn bitterder eindes denkbaar. Het overkomt
Magda, een toneelpersonage gespeeld door Ria Eimers in de
theatervoorstelling Breekbaar bij Het Zuidelijk Toneel. Bert Luppes is
de man met de gitaar. Hij speelt Andrew, de zakelijk leider van de
theaterschool waarvan Magda de baas is. Of was. Want in Breekbaar gaat
alles dat van waarde is weerloos ten onder in de strijd met het
grootkapitaal.
Breekbaar is een nieuwe tekst van Frans Strijards, de
man van wie we na de roemloze ondergang van zijn eigen gezelschap Art
&Pro niet veel meer vernamen. Hij ging lesgeven op de toneelschool
in Arnhem. Nooit zou hij meer schrijven. Tot dit jaar dan.

De
voorstelling, geregisseerd door Matthijs Rümke, levert in ieder geval
een interessant weerzien op. Breekbaar is een onvervalste Strijards.
Dat betekent goed, maar ook slecht nieuws. Goed nieuws is het dat het
stuk past in de lange lijn van sleuteldrama's van Strijards, die ooit
begon met het stuk Comedie over acteurs op zoek naar zichzelf en hun
stuk, en die via de legendarische productie Hensbergen over de
zoektocht naar groots en meeslepend theater uitliep op de wat minder
ontvangen voorstelling Goldberg Variaties, waarin een regisseur eenzaam
en onbegrepen aan zijn einde kwam. Talloos zijn Strijards' stukken en
ze zijn geniaal wanneer de verkrampte taal wordt gebracht in de
verkrampte speelstijl die Strijards als regisseur van zijn spelers
eiste.
Maar Strijards is ook een van de grootste mopperkonten die
het Nederlandse toneel rijk is, en daar begint het slechte nieuws. In
zijn laatste producties bij Art&Pro stond bijna altijd een
generatieconflict centraal, en altijd was het duidelijk wie daarin de
grootste leeghoofden waren: de jongeren, de aanstormende talenten. Nu
mag dat misschien zo zijn, maar het keer op keer herhalen van die
bittere boodschap begon op de zenuwen te werken. En nu doet Strijards
het dus weer: een mooi stuk toneel over toneel verpesten door het oude
liedje te herhalen, dat de jeugd voor een grijpstuiver te koop is. We
zijn daar al eens geweest, hebben het al eens gedaan en lopen nog rond
in het T-shirt dat we er ooit van gekocht hebben.
Matthijs Rümke,
zelf nog lang niet zo bitter als Strijards, doet zijn uiterste best om
Breekbaar niet zo clichématig te laten zijn. De spelersgroep bestaat
uit vier relatief jonge acteurs en twee oude rotten en er wordt heel
wat afgedanst en gezongen. Dat ziet er niet slecht uit, net zo min als
de videoprojecties tussen de bedrijven door, waarin we het hoofd van
Magda mooi gemanipuleerd zien worden.
Maar het stuk komt niet tot
leven. Het kwam in ieder geval niet tot leven op de première. Het meest
storend was het feit dat de twee generaties ook als acteur niet tot
goed ensemblespel komen. Ria Eimers blijft op grote afstand van haar
jongere collega's en dat uit zich ook in speelstijl. Daardoor klinken
de toch al niet zo natuurlijke teksten opeens erg gekunsteld en ben je
op zeker moment de tegeltjeswijsheden van Strijards beu.
Goed gaat
het in de schaarse scènes tussen Ria Eimers en Bert Luppes. Die twee
zijn aan elkaar gewaagd, ze voelen elkaar aan en dat geeft chemie. En
daarom loopt het toch goed af. Omdat ze, achterop het toneel, troost
vinden in elkaar, en in Nietszche.

Breekbaar
door Het Zuidelijk Toneel. Gezien: 13 oktober in de Stadsschouwburg
Eindhoven. Tournee t/m 12 januari 2007. Inlichtingen: www.hzt.nl

Blij mee? Doe me een donatie!
Become a patron at Patreon!

Wil je hulp bij het schrijven, of gewoon een keer advies over je project? Stuur me een mailtje.

, ,