Roef Ragas enig overlevende van mislukte speloefening
Door Wijbrand Schaap
Den Haag (GPD) _ En weer zullen de zalen vol zitten. En dit keer zullen ook google-ende pubers succes hebben met het zoeken op internet naar ‘acteur’ en ‘blootfoto’. Het stuk Closer, met rollen voor Eva Duijvestein (Meiden van de Wit), Daan Schuurmans (Costa), Roef Ragas (Grijpstra&De Gier) en Bracha van Doesburgh (Elle, Galeano, Mona en Het Schnitzelparadijs) zal Het Nationale Toneel definitief op de kaart zetten bij tv-kijkend Nederland. In het programmaboekje staan blootfoto’s op de plek waar doorgaans interessante achtergronden van de productie worden gemeld.
Net als bij al die andere theaterproducties waarin bekende (soap)sterren hun opwachting maken zijn de kampen van tevoren al verdeeld. De serieuze theaterpers vindt het bagger, het overwegend jonge publiek stroomt massaal de zalen in.
Hoe zit dat nou?
Kort gezegd zit het zo: het grote publiek heeft niet zoveel boodschap aan dingen als acteertalent, interpretatie, spelopvatting en techniek. Dat is voor de snobs met een perskaart. En dus maken de snobs met een perskaart zich nog bozer. Waarvan akte.
Voor Daan, Roef, Eva en Bracha staat er veel op het spel. Alle vier zijn ze op hun manier groot gemaakt, opgebrand, en vervolgens in een hoek gesmeten door de snelle wereld van de mode, de televisie en de jongeren-industrie. Nog niet eens in de bloei van hun leven moeten zij al werken aan een 2e carrière, en die bestaat niet, zoals bij de meeste profvoetballers, uit een sigarenzaakje. Het serieuze toneel lonkt. Te meer omdat alle vier wel degelijk een professionele toneelopleiding achter de rug hebben.
De voorstelling ‘Closer’, een typisch negentiger jaren stuk over grootsteedse swingers van ietsendertig, bewijst echter dat een paar jaar industriële arbeid genoeg is om de goede lessen van een toneelschool te doen vergeten. Meer bijscholing is noodzakelijk dan het twee maanden repeteren aan een echt toneelstuk. Daan Schuurmans is te vaak close-up in beeld geweest om zich nog bewust te zijn van zijn slungelige lijf: hij kan niet bewegen, maar horkt onritmisch over het toneel. Als hij boos wordt gaat hij piepen. Eva Duijvestein is de overtuiging toegedaan dat serieus toneelspelen betekent dat je je als een leeggezogen moeke van vijftig gedraagt: geen zin komt er spits, of zelfs maar enigszins op tijd uit. Bracha van Doesburgh komt erachter dat ze met haar grote ogen alleen net onvoldoende in huis heeft om een zaal dik twee uur aan zich te binden. Speelt ze geil dan gilt ze. Alleen Roef Ragas, die ooit, in 1995, nog spannende dingen deed in een bovenzaaltje van het Utrechtse Huis a/d Werf, blijft enigszins overeind. Hij kan timen, hij snapt zijn tekst en hij weet waar hij staat. Zijn scènes zijn een verademing.
De regie en vormgeving helpen de herintredende sterren niet. De kleding is saai en onuitgesproken, het decor een hopeloos ratjetoe van stijlen en regisseur Antoine Uitdehaag laat de acteurs nodeloos slepen met spulletjes, waardoor hun onafgemeten en slordige spel nog rommeliger wordt.
Closer is een prachtige tekst, geschreven door Patrick Marber, een schrijver met een verleden als standup comedian. Iemand moet hebben gedacht: je hoeft het alleen maar te spelen en het is al leuk. Helaas: het blijkt dat ook een spitse, staccato toneeltekst om zeep te helpen is door zompig spel. Patrick Marber zat erbij, tijdens de première. Hij zal het Nederlands niet verstaan hebben. Maar hij zal wel gemerkt hebben dat er helemaal niemand in de zaal ook maar één keer echt gelachen heeft. Dat moet pijn doen.
Closer van Patrick Marber door Het Nationale Toneel. Gezien: 23 september. Tournee t/m 23 december. Inlichtingen: www.nationaletoneel.nl
