Sentimenti – NTGent/HF2006


Indrukwekkende worsteling met grote gevoelens

Amsterdam (GPD)_Wat is er mis met een beetje
sentiment op zijn tijd? Weinig, zullen ook Paul Koek en Johan Simons
beamen. Zij waren tot een paar jaar geleden de voorlieden van
Theatergroep Hollandia. Beiden staan graag met beide poten in de grond
van hun arbeidersjeugd. En daar mag je best sentimenteel over doen.
Voor Paul Koek is dat het drassige veen van Roelofarendsveen, voor
Johan Simons de klei van de Zuid Hollandse eilanden. Hun voorliefde
voor grondgebonden arbeiderssentiment bracht hen al de hele wereld
over, tot het moment dat Hollandia niet meer kon bestaan.

Het stuk Sentimenti, door de Hollandiavoormannen in 2003
gemaakt bij een Gents gezelschap voor een Duits festival, is het
feitelijke sluitstuk geworden van hun samenwerking. En Sentimenti is op
en top Hollandia, zo toonden de voorstellingen in het Holland Festival
afgelopen weekeinde aan.

Sentimenti is een samensmelting van een boek met aria's van
Verdi. Het boek is Milch und Kohle, waarin schrijver Ralph Rothmann
terugblikt op zijn jeugd in het Ruhrgebied. Dat doet hij aan het
sterfbed van zijn moeder. Nu is de combinatie jeugd, mijnen, moeder en
sterfbed al genoeg voor planken vol smartlappen, als je daar ook nog
een romance met vlotte Italiaan op een Vespa en aria's van Verdi bij
denkt wordt het al gauw teveel.

Nu wordt het dat niet, en dat ligt aan de zorgvuldige dosering
van het sentiment. Jeroen Willems is natuurlijk de gedroomde verteller,
en Chris Nietveld kan goed schakelen tussen oud en jong. Bij vlagen is
het spel van de acteurs karikaturaal, als was het om tegenwicht te
bieden tegen het soms wat al te oppervlakkig sentimentele verhaal. De
zuivere uitvoering van Verdi-aria's, tranentrekkers bij uitstek, helpt
ook mee. En Frieda Pittoors natuurlijk. Er moet een toneelprijs worden
ingesteld speciaal voor de acteur die het meest effectief niets kan
doen op het toneel. Die prijs moet de Frieda Pittoors-prijs heten.
Zoals Frieda Pittoors in deze dik tweeëneenhalf uur durende
voorstelling standvastig blijft staan, zo nu en dan naar voren lopend,
maar dan weer terug naar haar plek, is meer dan meesterlijk.

Zo heb je het dan 95 procent van de voorstelling droog kunnen
houden, gaat het toch nog mis in de laatste paar minuten. Jeroen
Willems is aan het eind van zijn verhaal terug aan het sterfbed van
'die mama'. Rochelend met haar laatste adem vertrouwt ze hem toe dat
het haar diepste wens is dat het goed gaat tussen zijn jongere broer en
hem. Wij weten dat dat nooit meer zal gebeuren. Dan sterft ze. Willems,
al die tijd op zoek naar de perfecte muziek voor het juiste moment,
vindt die perfecte muziek en zingt hem zelf. En dat hij kan zingen
weten we al dankzij Oostpools Brel-voorstellingen, maar dat hij ook nog
breekbaarder dan breekbaar een Verdiliedje met veel 'maamaa' erin kan
vertolken, doet de deur dicht. Dan is het uit met de classicistisch
zuivere grens tussen sentiment, gevoelens en verstand en blijft er
alleen nog maar onbedaarlijk brullen over.

Sentimenti door NTGent en RuhrTriënnale. Gezien: zaterdag 3 juni in het Holland Festival.

Blij mee? Doe me een donatie!
Become a patron at Patreon!

Wil je hulp bij het schrijven, of gewoon een keer advies over je project? Stuur me een mailtje.