Huub Stapel


Huub Stapel

Hij deed iets met auto's op RTL, speelde in Flodder en flaneert met Ellen ten Damme langs tropische stranden. Huub Stapel is Bekende Nederlander, maar vooral ook een heel goed acteur en een sociaal bewogen mens. Vanaf eind september is hij te zien in het stuk Democraten bij Het Nationale Toneel.




Door Wijbrand Schaap

Na 'Kopenhagen', het stuk over de uitvinders van de atoombom, dat een paar jaar geleden wereldwijd insloeg als de letterlijke bom, is er nu 'Democraten'. Uit de succesverhalen uit Engeland, Duitsland en Amerika blijkt dat de Britse toneelschrijver Michael Frayn opnieuw een hit heeft geschreven. Dit keer gaat het over de val van de Duitse bondskanselier Willy Brandt, medio jaren zeventig van de vorige eeuw. Vanaf eind september is het te zien in een regie van Peter de Baan bij Het Nationale Toneel. ,,Wat dat stuk laat zien, dat is zo'n vlijmscherpe analyse van hoe de politiek werkt, daar slaat de kou je van om het hart. Politiek gaat over ego's, over lange tenen, over persoonlijke belangen.”

Huub Stapel, bekend als presentator van Stapel op Auto's, en het Zwitserlevengevoel, speelt Willy Brandt in Democraten. Hij speelt de socialistische bondskanselier van West Duitsland, die op het hoogtepunt van de Koude Oorlog toenadering zoekt tot het communistische Oost Duitsland. Hij heeft veel vrienden, maar nog meer vijanden. Uiteindelijk blijkt zijn grootste vriend, Günther Guillaume, een topfunctie te bekleden in de Stasi, de geheime dienst van de DDR. Die onthulling betekent niet alleen de val van de immens populaire Brandt, maar ook het einde van jaren van politieke ontspanning tussen de beide Duitslanden.

{mospagebreak}Huub Stapel, die eerder Ed van Thijn speelde in de televisieserie Retour Den Haag, kent de politiek: ,,In die tijd sprak ik een oud-minister. Hij zei op een gegeven moment tegen mij: 'Maar je denkt toch niet dat ik het landsbelang voor ogen had? Nee. Je maakt politiek in eerste instantie voor jezelf. Dan komt er een partijbelang, en dan een hele tijd niets, en dan het landsbelang'. Ik sloeg steil achterover.”

Wat Stapel nog aan illusies had, was toen wel verdwenen. ,,Christus nog aan toe. De manier waarop ze Melkert hebben laten vallen, de manier waarop ze van Thijn hebben laten vallen, het is een verschrikkelijke mentaliteit. Je ligt op de grond en daarmee ben je gelijk een paria geworden. Dat stramien kun je letterlijk plakken op toneelgezelschappen, op iedere organisatie. Dit stuk laat het feilloos zien, alle machinaties.”

{mospagebreak}En Michael Frayn maakt er vervolgens een stuk van, waarom je kunt lachen. Is dat het toppunt van cynisme? ,,Michael Frayn kiest niet echt. Net als Tjechov kiest hij geen partij. Alle personages zijn eigenlijk even cynisch in dit stuk. Dat is de manier waarop je een hele dunne lijn tussen komedie en tragedie kunt aanleggen.

We hebben de laatste tijd nogal wat stukken gezien die op ware gebeurtenissen gebaseerd waren. Legendarisch is de manier waarop Anne-Wil Blankers veranderde in Wilhelmina en de transformatie van Marisa van Eyle tot Annie M.G. Schmidt is al even memorabel. Willy Brandt liep tegen de zestig, en dat was hem tegen die tijd ook aan te zien. Huub Stapel wil er nog steeds niet uitzien als vijftig, en dat lukt hem heel goed. Gaat de schminkdoos open bij Het Nationale Toneel?

,,Integendeel. Stefan de Walle, die Günther Guillaume speelt, is nog minder Guillaume dan ik Willy Brandt ben. Toneelspelen is niet poseren, is niet iets naspelen. Het is vooral proberen de kern te raken van het personage. Toen ik Ed van Thijn speelde in Retour Den Haag, begon ik ook met het naspelen van Ed van Thijn. In samenspraak met de regisseur is dat uiteindelijk steeds minder geworden, tot we uiteindelijk de kern overhielden. En die kern zit altijd ergens tussen mij en het personage in. Want er zit natuurlijk altijd een groot gedeelte van mijzelf in zo'n rol, als het goed is.”

{mospagebreak}En dat persoonlijke van Huub Stapel is nog steeds diep geworteld in zijn geboortestreek Limburg. Nog steeds wordt Huub Stapel voortgedreven door een diepe wens om goed te maken wat zijn vader daar werd aangedaan. Die werkte zijn hele leven voor een baas die hem nauwelijks betaalde en die zijn pensioen 'vergat' te reserveren. Mister Zwitserleven, zoals sommigen Huub Stapel noemen, naar de reclamespots waarin hij samen met Ellen ten Damme optreedt, heeft zijn zaken goed voor elkaar. Eigenlijk al sinds de toneelschool in Maastricht, waar hij in 1983 eindexamen deed, speelt hij grote rollen in grote films en theaterstukken. Zijn debuut was tegenover Mary Dresselhuys in Harold and Maude, en daarmee was zijn naam gevestigd. Toen volgden publieksscucessen als De Lift en Flodder, en midden jaren negentig kreeg hij zijn eigen autoprogramma op RTL: Stapel op auto's. Sommigen hadden het idee dat Huub Stapel had gekozen voor het grote geld, en nooit meer echt iets moois zou maken. ,,De mensen die mij wat vaker zagen, die staken toch ook wel hun duim op, hoor. Ook bij het serieuze toneel zitten veel liefhebbers van schoonheid. Of het nu schone auto's, schone vrouwen of schone kunst is.” En hij heeft zijn carrière altijd goed gepland: ,,Door altijd bewust dingen naast elkaar te doen. Toen ik gevraagd werd door de Tros om Sjans te gaan doen, die comedy met Sylvia Millecam, deed ik tegelijkertijd 'Hofmanns honger' bij de VPRO. Omdat ik die dingen altijd met mijn hele hart deed, en het ene ook nooit minder achtte dan het andere, hebben mensen mij dat ook nooit kwalijk genomen. Dat is altijd bewust gegaan. In 1994 begon ik met dat autoprogramma, en in 1995 zat ik in De partizanen. Dat fietste ook gewoon naast elkaar.”

Alleen het toneel moest hem lang missen. Na een mislukte poging om aan het toneel terug te keren bij 'De onverschilligen' van ZTHollandia, maakte hij een schitterende come back in het stuk Eten met Vrienden. Het leverde hem meteen een nominatie op voor de Louis d'Or, de hoogste toneelprijs van Nederland. ,,Toen bedacht ik, het gaat er toch vooral om hoe je in het vak staat. Als je voor ogen houdt hoe je dingen wilt blijven aanpakken, dan kan je dus kennelijk 10 jaar hele andere dingen doen en dan terugkomen en weer aan de top meespelen. Die nominatie, daar was ik echt trots op als een aap met zeven lullen. Ik wist nu ook dat ik bestaansrecht had op het toneel.”

{mospagebreak}En dan kan het gebeuren dat je het opeens te druk hebt. Huub Stapel stootte wat activiteiten af, zoals onder andere Stapel op Auto's: ,,Ik was het helemaal zat. Ik merkte dat ik mezelf begon te herhalen. Toen ben ik gestopt, en ik moet zegen dat dat finacieel een behoorlijke aderlating is geweest. Maar als je zo'n beslissing eenmaal hebt genomen, dan komen er andere dingen voor in de plaats die dat opvangen.” Teveel, bleek al gauw: ,,Ik zat opeens mijn agenda voor 2009 in te vullen. Er zijn mensen die dat een enorme luxe vinden, maar het is ook benauwend.”

Zo kon het gebeuren dat een hoofdrol in Paul Verhoevens nieuwste film Zwartboek niet door kon gaan omdat de opnames werden uitgesteld. Net als veel andere grote acteurs die voor de opnames in Duitsland waren gecast, had Huub Stapel alweer andere verplichtingen. Na Democraten speelt hij begin 2006 in Mephisto. Weg buitenkans voor een legendarische hoofdrol bij Verhoeven: ,,Dat is echt een enorme tegenslag. Daar ben ik toch een dagje stuk van geweest. Ook niet langer.”

Huub Stapel relativeert graag: ,,Maar kennelijk is er ergens een voorzienigheid die heeft bedacht dat ik blijkbaar niet te ver van huis moet. Ik moet ook geen buitenlandse carrière willen. Ik moet vooral dingen in Nederland doen. En dat is goed. Ik schijn ook drie films van Lars von Trier gemist te hebben.” Echt rouwig wil hij er niet om zijn: ,,Ergens in Democraten zeg ik: 'Ik heb veertig jaar uit ramen van treinen en vliegtuigen gekeken, naar andere landen en andere levens.' Daar zit wel iets in. Ik kan als acteur andere levens leiden waar bij ik anders nooit in de buurt zou kunnen komen. Wat ik met dat acteren allemaal heb meegemaakt, ik heb in F16's gevlogen, in alle auto's gereden, een uur in zee gedreven, schietles gehad. Prachtige rollen gespeeld. Mijn leven was tot nu eigenlijk één jongensdroom. En daar word ik ook nog voor betaald. Dat is meer geluk dan een mens op kan in zijn leven.”

Blij mee? Doe me een donatie!
Become a patron at Patreon!

Wil je hulp bij het schrijven, of gewoon een keer advies over je project? Stuur me een mailtje.

, ,