Bevrijders, bezetters – Huis van Bourgondië






Zoeken naar zinnen over de oorlog

Rotterdam

Over het bombardement op Rotterdam verscheen al een paar weken later
een strip. In full color beschreef een Duitse tekenaar daarin hoe een
klein clubje parachutisten uiteindelijk met hulp van de onaantastbare
luchtmacht het verzet van de Engelsen in Rotterdam brak. We zien de
dappere Duitsers getekend tegen een wild decor van ingestorte gevels
en woedende vlammen. De Rotterdamse kunstenaar Rob Moonen, die met de
Berlijnse theatermaker Hans Werner Kroesinger samenwerkt aan het
toneelstuk 'Plan Gelb', laat de plaatjes in afstandelijk zwart-wit
zien.

'Plan Gelb' maakt deel uit van het project 'Bevrijders, Bezetters en
Bevolking' van de Maastrichtse theaterwerkplaats Huis van Bourgondië.
Daarin werken Duitse, Nederlandse en Canadese theatermakers samen
aan een theatrale visie op de Tweede Wereldoorlog, die voor
Maastricht 60 jaar geleden afliep. Gisteravond was de allereerste
publieke presentatie van de voorstellingen. Alleen het Nederlandse
onderdeel, het stuk 'Twee Minuten' van Don Duyns, was min of meer af.
Hans Werner Kroesinger had met zijn acteurs pas een week gerepeteerd,
en de Canadese regisseur Blake Brooker was nog niet eens echt
begonnen aan zijn werk, dat als voorlopige titel heeft: 'Friction or
high standards in training and social graces.' Brooker, die in
Calgary het experimentele gezelschap 'One Yellow Rabbit' leidt, gaat
zich bezighouden met de persoonlijke beleving van de eenzame
frontsoldaat die 60 jaar geleden zijn leven waagde voor de bevrijding
van een land dat hij niet kende.

Persoonlijke verhalen staan ook centraal in het stuk 'Twee Minuten'.
Schrijver Don Duyns tekende verhalen op van gewone Maastrichtse
burgers, die leefden in een stad die al ruim driekwart jaar vóór
de rest van Nederland bevrijd werd. Opvallend is de nuance, die het
stuk aanbrengt: in die tijd heeft de bevolking van Zuid Nederland ook
heel wat te verduren gehad van de geallieerden, die dan ook lang niet
altijd in dankbaarheid worden herinnerd.

Die rare dubbelheid van de oorlog wordt helemaal duidelijk in de
Duitse bijdrage, die volledig documentair is. Kroesinger verzamelde
speeches en vlugschriften uit het begin van de Duitse bezetting.
Schrijnend is het optimisme dat spreekt uit de eerste speeches van
Reichskommissar Seiss Inquart, die er kennelijk helemaal van uitgaat
dat het Nederlandse volk de Duitsers als veredelde bevrijders
verwelkomt.

Hoe absurd dat vijfenzestig jaar later ook mag klinken, toch is het
heel moeilijk om die toespraak, destijds zo kort na het bombardement
op Rotterdam, níet te vergelijken met de feestredes van de
diverse staatshoofden bij de 'bevrijding' van Irak. Alleen al doordat
je er dat soort schokkende gedachten van krijgt, heeft zo'n
theaterproject zijn noodzaak eigenlijk al bewezen.

Herdenken is dus ook gewoon nadenken.

'Bevrijders, Bezetters en Bevolking' van Het Huis van Bourgondië.
Gezien: 18 november in de Rotterdamse Schouwburg. Daar nog t/m 20
november. In mei volgt een presentatie van alle bijdragen.

Blij mee? Doe me een donatie!
Become a patron at Patreon!

Wil je hulp bij het schrijven, of gewoon een keer advies over je project? Stuur me een mailtje.