Steigeren


De steigerende wederopstanding van Dood Paard

Door Wijbrand Schaap

Je kon voor ze zijn, of
tegen ze. Een tussenweg was niet mogelijk. De jongens en het meisje
van Toneelgroep Dood Paard waren in ieder geval daarin heel
duidelijk: op halfslachtige reacties van publiek en pers zit niemand
te wachten. Dus waren die reacties meestal negatief, voorzover het de
gevestigde orde van grote pers en deftig publiek betrof. En nu spelen
ze opeens Geslacht. Een stuk dat Rob de Graaf speciaal op hun verzoek
schreef. Een stuk dat een leuk begin, een heftig midden en een fel
einde heeft. Humor om te lachen. Monologen om mee te spetteren en een
plot die er wezen mag. Een relatiekomedie, een zedenschets, een
well-made play. En een juichende recensie in zowel de Volkskrant als
de NRC, van recensenten die eerder nog een banvloek over hen
uitgesproken hadden. Alsof Nirvana opeens een nummer met Borsato op
DVD heeft opgenomen en het nog leuk klinkt ook.

Nirvana? Inderdaad.
Grunge. Pubermuziek van 15 jaar geleden. Dood Paard, dat is de
vleesgeworden theater-grunge. Dat zijn artiesten tegen wil en dank
die al het gedoe om hun vak heen haten, die het liefst hun publiek in
gezicht zouden spugen. En die vooral door niemand begrepen willen
worden. Het publiek van Dood Paard bestond meestal ook uit enerzijds
puistige oudere en onbegrepen puberstudenten en anderzijds heel veel
oudere jongeren van tegen de vijftig die meenden bij het tegendraadse
gezelschap iets van hun verloren jeugdwoede terug te kunnen vinden.

En dat konden ze ook,
tot voor kort nog bij een stuk als Sell by date/Best before end, een
uit interviewcitaten opgebouwde monoloog van Kuno Bakker. Zonder ooit
duidelijk te maken wie er aan het woord is, de acteur of één
van de vele geciteerden of een nieuw personage, geeft Bakker hier
zeker anderhalf uur lang ontwijkende en afwerende antwoorden op
vragen die we niet gesteld hebben. Vragen die we wellicht gesteld
zouden kunnen hebben, maar die we in dit geval niet wilden stellen
omdat we niet direct een reden zouden hebben gehad om het personage
van Bakker te interviewen. Bizarre ervaring dus.

Hoe anders is dan
Geslacht, het stuk waarin auteur Rob de Graaf genadeloos afrekent met
de dubbele moraal van zijn generatie, de babyboomers. Vlijmscherpe
dialogen en een Manja Topper die plezier lijkt te hebben in haar
rol. Onvoorstelbaar. In het persbericht van deze voorstelling kondigt
Dood Paard aan dat10 Geslacht een hit zal worden en dat ze er prijzen
mee zullen winnen, en dat De Volkskrant positief zal zijn. Die
voorspelling is uitgekomen. Geslacht zou dus een truukje zijn, en
daarmee feitelijk een slag in het gezicht van de gevestigde orde.
Dood Paard zou ermee willen zeggen: jullie met je conventionele
smaak, natuurlijk kunnen we zo’n stuk maken. Natuurlijk zou Nirvana
een Borsato hebben kunnen opnemen, als ze maar gewild hadden. Des te
cynischer dus, dat het ook gelukt is. Dan voel je je tijdens de
staande ovatie een beetje lullig. Alsof je ontmaskerd bent als een
liefhebber van dom massagoed, die gemakkelijk om de tuin kan worden
geleid met een vlot geschreven komedietje.

Geslacht is alleen veel
beter dan een vlot geschreven komedietje. En bovendien: wat is er in
godsnaam tegen een vlot geschreven komedie?

Ik hoop dan ook dat
Dood Paard het gewoon heel erg leuk vindt om zo’n stuk te maken.
Vanwege de mooie inhoud, vanwege de scherpe dialogen, en vanwege de
wellicht conventionele plot met het harde einde. Ik hoop verder dat
de Dood Paarders erachter zijn gekomen dat je niet eeuwig de
onbegrepen puber kunt zijn, die zichzelf eindeloos ver boven het
grauw verheven voelt. Ik hoop dat ze besloten hebben dat grunge voor
dertigers jeugdsentiment is. Ik hoop dat ze eens goed gekeken hebben
naar hun vaste publiek van eeuwig jonge vijftigers en dachten: zo wil
ik niet oud worden.

Want over die mensen
gaat Geslacht.

Geslacht is
vanavond en morgenavond te zien in Theater Kikker, Utrecht. Aanvang
21.30 uur, reserveren 030-2319666.

Verschenen in het Utrechts Nieuwsblad op 25
februari 2004
Blij mee? Doe me een donatie!
Become a patron at Patreon!

Wil je hulp bij het schrijven, of gewoon een keer advies over je project? Stuur me een mailtje.

, , ,