En opeens zie je jezelf staan. Tussen de stervende leaseplanten op een receptie waar je liever niet had willen zijn, pratend met mensen die je liever niet had willen spreken. Of althans niet onder déze omstandigheden. Het inmiddels tamelijk toonaangevend geraakte mimetheatergezelschap Kassys geeft dat gevoel nu een plekje in hun nieuwste productie Kommer.
Kommer bestaat uit twee delen. Deel 1 is een prachtig staaltje woord-arm theater over vage familieleden en kennissen, die samen bijeen zijn omdat een gemeenschappelijke vriend waarschijnlijk iets ergs is overkomen. Briljant zijn de langzaam maar zeker uitvergrote gebaren, houdingcorrecties en handelingetjes die bij zo’n triest gebeuren horen. Extreem wordt het wanneer de kommerenden bij de eerdergenoemde leaseplantenbakken gedachtenloos met een dood takje spelen.
Je kunt er om lachen, en het is zeker een lach van herkenning bij velen, maar eigenlijk is dit eerste deel van Kommer al om te huilen. Zo erg als wij niet in staat blijken om over gevoelens te communiceren, zo erg als wij steeds weer vervallen in clichés als de simpele vraag ‘hoe voel je je?’, of de opmerking ‘dat je nu even geen woorden hebt’. Of dat je het allemaal ‘nog een plekje moet geven’.
En heb je dat eenmaal allemaal ingezien, komt deel twee van Kommer, een film. Een slim met de echte voorstelling verweven film, die begint in de kleedkamer na afloop. We zien de spelers afscheid nemen, en in plaats van dat ze ‘gezellig’ met zijn allen naar de foyer gaan om tussen de leasplanten met toeschouwers te praten, scheiden hun wegen en gaat ieder eenzaam naar huis. En dat moeten we hier ook weer in de overtreffende trap zien. Eenzamer kan bijna niet, en de hoeveelheid ellende die de arme spelers van Kassys kennelijk na iedere voorstelling treft is hels.
Achteraf bezien mag je blij zijn dat je niet in de buurt was toen de opnames voor deze film werden gemaakt. Dat je niet in het vliegtuig zat waar de stewardess-actrice even haar woede kwijt moest en ook niet op het stille weggetje fietste waar één van de spelers zelfmoord overwoog.
Kassys is er met al deze hoogstpersoonlijke beelden en ideeén in geslaagd om toch een universeel beeld te geven van menselijk verdriet. Kommer is als een chanson van Brel: ten hemel schreiend zielig, maar met voldoende zelfspot om zelfs de meest gevoelloze toeschouwer te raken.
Kommer door Kassys. Gezien: 20-9 Theater Bis Den Bosch. In Utrecht: 1 en 2 oktober, Huis a/d Werf. In Amersfoort: 7 november De Lieve Vrouw.
