Ricky Koole, Egbert Jan Weeber e.a.


Heel Nederland kijkt naar RTL4

Er is een nieuwe generatie acteurs opgestaan. Onder de dertig, grenzenloos ambitieus, en met grote plannen. Ricky Koole, Halina Reijn, Roeland Fernhout en Egbert-Jan Weeber spreken een avond lang over dat rare vak van acteren voor film en theater. En over roem.


Opeens proest ze het uit. ,,Maar Roeland, jij was toch laatst een vraag bij Lucky Letters?'' ,,Jajajaja!'' Roeland Fernhout schatert. ,,Ik was een vraag bij Lucky Letters!'' Ricky Koole hoorde het van haar moeder. ,,Ik zei nog: zover als Roeland ben ik nog lang niet. Maar een week later bleek ik ook opeens een vraag bij, hoe heet dat spelletje nou…?'' Roeland Fernhout schuift naar het puntje van zijn stoel. ,,Get The Picture?'' Koole barst uit. ,,Ja! Ik was een vraag bij Get the Picture! Tel ik opeens ook mee!'' ,,Maar,'' Fernhout relativeert de zaak direct. ,,Ben je ook geraden? Daar gaat het om. Ik ben niet geraden.'' Ricky Koole weet het niet. ,,Maar ik was dan ook alleen een vraag, geen foto.''

De scene speelt zich al wat later op de avond af. Acteurs Ricky Koole, Roeland Fernhout, Halina Reijn en Egbert-Jan Weeber zitten in een Koreaans restaurant aan tafel. De hele avond gaat het al over 'het vak': over films, over theater, over soapies en audities. Over de relativiteit van de roem, ook.

Voor Egbert-Jan Weeber is het allemaal nog vers. Twee jaar geleden kwam hij opeens uit het niets met een Gouden Kalf-nominatie voor zijn rol in de televisiefilm Uitgesloten. Kort daarop volgde een grote rol in de 'reality-soap' Finals. Daarna ging het allemaal heel snel: een hoofdrol in de telefilm Achttien, met Katja Schuurman leidt hij De oesters van Nam Kee en binnenkort komt Van God Los uit, een film over de beruchte Bende van Venlo waarin Egbert-Jan de rol van het kwade genius Stan speelt. ,,Het werd allemaal een beetje te druk, dus ben ik eerst maar even op reis gegaan,'' verklaart hij nu, terwijl hij een Koreaans hapje neemt. Daags voor het interview is hij teruggekomen van een reis door India, waar hij in Bombay nog door een filmbedrijf van straat geplukt werd om in te figureren in een grote Bollywood-film. Over twee dagen vertrekt hij opnieuw naar het Verre Oosten. De dag van dit etentje stond geheel in het teken van interviews. Hij is uitgeput. ,,Ik wist dat het druk zou worden, maar zo erg als dit had ik niet verwacht. Ik merk wel dat ik het niet meer zo eng vind als een jaar geleden.''

{mospagebreak}Collega Roeland Fernhout, die na zijn droomdebuut in Zusje alweer in elf films heeft gespeeld, en die nu furore maakt bij Toneelgroep Amsterdam, heeft met hem te doen. ,,Één van de voordelen van dertig zijn, is dat ik niet meer wordt gevraagd door bladen als de Break Out en de Fancy. Heerlijk dat ik daarvan af ben.'' Egbert-Jan kan nog lachen om de vragen die hij kreeg: ,,Wat zou je doen als je een dag onzichtbaar was?'' Halina Reijn, die naast een paar glorierollen bij Toneelgroep De Trust naam maakte met haar rollen in Îles Flottantes en Zus&Zo, weet er ook nog één: ,,Lijk je op je rol?'' Egbert-Jan hoefde zulke indringende vragen echter niet te beantwoorden: ,,Het ging eigenlijk alleen maar over de sekssecènes met Katja.'' Zijn collega's gieren het uit. Fernhout: ,,Ze willen het echt allemaal weten. Of het nu HP/De Tijd is, de Vrij Nederland of de Fancy. Ik heb me erbij neergelegd.'' Halina Reijn zet een serieuze stem op: ,,Ik ga er heel technisch mee om.'' Ze lacht. Egbert-Jan kon de Break Out-redacteur gelukkig vertellen dat Katja Schuurman niet de eerste was: ,,Ik had er zeker al vijf gedaan, vóór Katja.''

Interviews horen erbij. Klagen erover ook. Maar voor geen van de vier acteurs is de roem weggelegd die hun collega's van de televisie ten deel valt. Ricky Koole, die met rollen in onder andere De Jurk, All Stars, Lek, Bij ons in de Jordaan en Wilhelmina inmiddels een indrukwekkende staat van dienst heeft, merkte het bij de première van Lek. ,,Ik was daar toch één van de drie hoofdrollen. Dus hadden ze geregeld dat ik met die supergele Lamborghini uit de film mocht voorrijden. Leuke kleren aangetrokken enzo.'' Ze vertelt het op haar kenmerkende, aardse toon, lachend. ,,Ik stap uit, en al die fotocamera's beginnen te klikken. Maar niet voor mij. Blijkt er een hele stoet MTV-sterren achter me aan te lopen. Ik nog denken: loop ik te snel, of zo? Maar die fotografen wisten gewoon niet wie ik was.''

{mospagebreak}Kun je om zoiets nog lachen, hoe anders is het als het om werk gaat. Roeland Fernhout maakte het mee: ,,Een tijdje terug vroeg een bevriende soap-acteur mij om hem te begeleiden voor een auditie. Vond ik leuk om te doen. Maar dan wordt ik na een tijdje voor diezelfde rol gevraagd. Staan we samen op die auditie.'' Halina Reijn voelt de bui hangen. ,,O, mááán.'' ,,Drie keer raden wie die rol krijgt.'' ,,Hij dus, met jouw tips.'' Fernhout: ,,Maar gelukkig weet ik dan dat ik altijd nog les kan geven.'' Koole: ,,Moeten we niet meer doen: de concurrentie lesgeven.''

Het is knap irritant om bij audities steeds weer gepasseerd te worden door collega's die niet per sé beter zijn, maar die wel beter in de markt liggen. Fernhout: ,,Ik dacht altijd dat audities een acteerwedstrijd waren, maar dat is dus niet zo.'' Reijn: ,,Het gaat er alleen om of je 'bankable' bent. Kwaliteit telt niet.'' Hoe beroemd Reijn, Ferhout en Koole ook zijn in het theatercircuit of bij de serieuze filmkritiek, ze verliezen het steevast van hun televisiecollega's. Koole, die midden in de opnames zit voor de politieserie Russen, verwacht ook dat die rol haar niet bekender zal maken, zodat ze gelijkwaardiger kan meedingen voor de grote filmrollen: ,,Russen wordt op Nederland 1 uitgezonden. Daar kijkt dus niemand naar. Heel Nederland kijkt naar RTL4.''

Halina Reijn: ,,Het is ook een kwestie van publiciteit. Nu ik bij Toneelgroep Amsterdam zit, merk ik dat de nieuwe directeur Ivo van Hove daar veel aan doet. Hij schrikt niet terug voor interviews met de Viva, of de Elle. Dat heb ik wel anders meegemaakt. Toen Iles Flottantes uitkwam merkte je daar niets van in de bladen, terwijl dat toch een prachtige film was, die makkelijk zou kunnen scoren bij het publiek voor Sex and the City of Ally Macbeal. Meisjes van dertig, een mooier onderwerp is er niet. Ik bel de producent op, om te vragen waarom ze geen publiciteit maakten. Zegt die: dit is een arthouse-film, en met teveel publiciteit schrik je het arthouse-publiek af. Toen braken dus echt al mijn klompen.''

{mospagebreak}Ze is fel: ,,Ik heb besloten mezelf schaamteloos te gaan hoereren. Publiciteit zoeken, en daarvoor maar heel weinig middelen schuwen. Niet om zelf beroemd te worden, maar wel om publiek te krijgen voor de goede films. Kijk naar Costa. Aan die film is alles fout, er zitten continuïteitsblunders in die een kleuter nog niet zou maken, maar hij loopt, omdat ieder bushokje, ieder televieprogramma en ieder blad van tevoren bol stond van de publiciteit. Dat moet de kwaliteitsfilm ook doen.''

Allemaal merken ze het, zelfs in de familie. Koole: ,,Ik deed mijn eerste televisierol bij Jiskefet. Had je mijn oma moeten horen: waarom nu weer bij de VPRO? Waarom speel je niet bij Goede Tijden?'' Fernhout: ,,Zeg ik op een familiefeestje dat ik acteur ben, vragen ze of ik dan in GTST sta. Zeg ik nee. Ben ik een loser Terwijl ik me een miljoen maal geslaagder, succesvoller en gelukkiger voel dan die mensen. Maar voor 90 procent van de Nederlanders ben je mislukt als je niet in een soap speelt.''

Maar waarom spelen ze dan niet in een soap, al is het maar voor een jaartje? Daar zou die soap beter van worden, en zij zouden zelf bij audities niet meer achteraan hoeven sluiten. Koole voelt er weinig voor, maar: ,,Als ik dan in een workshop sta met zo'n soap-acteur denk ik wel: wat kunnen die allemaal leuke dingen doen met dat geld dat ze krijgen. Dan wordt het wel verleidelijk, want ik wil ook zo verschrikkelijk graag een eigen huis. Ik wordt hevig gelukkig van een eigen huis, maar ik ga toch niet in een soap spelen. Ergens zit een barrière.'' Reijn: ,,Als ik hoor hoe zo'n soap gemaakt wordt, dan ga ik steil achterover. Op zo'n manier kun je gewoon niet iets goeds maken. Alles moet er in één keer op. Ik moet er niet aan denken dat het zo zou moeten zijn dat ik in een soap moet om daarna de dingen te kunnen doen die ik leuk vind!''

{mospagebreak}Egbert-Jan Weeber, net begonnen en nu al vol in de schijnwerpers, voelt er ook niets voor. Hij droomt van de toneelschool, tot grote opluchting van zijn drie oudere, professioneel opgeleide collega's: ,,Ik wil eigen projecten kunnen opzetten. Ik heb enorm veel plannen. Ik wil multimedia-projecten maken. Ik wil de mensen uit hun stoelen schoppen. Ik wil nu eindelijk eens dat grote locatieproject in het Groninger Museum van de grond krijgen. Daarvoor wil ik naar school. Al maak ik me wel zorgen. Ik ben al van de middelbare school getrapt, dus ik weet niet of ik dat volhoud.''

Reijn: ,,Onzin. Gewoon doen. En je moet ook helemaal niet bang zijn dat je je spontaniteit kwijtraakt. Dat gebeurt niet, als je goed bent.'' Fernhout: ,,En jij bént goed.'' Koole: ,,Je moet eerst al die technische dingen leren. Je moet leren hoe je een voorstelling veertig keer even intens kan spelen zonder je stem kwijt te raken.''

Maar voor film en televisie heb je toch geen toneelschool nodig? Daar gaat het toch om die ene gouden 'take', waarin het perfect klikt met de camera? Dan zit techniek toch alleen maar in de weg? Ze reageren alle vier furieus. Koole: ,,Als wij een shot spelen, dan zitten daar wel vier lagen onder, en we kunnen het ook nog eens herhalen.'' Fernhout: ,,Bij een slecht acteur zie je techniek. Bij een goede niet.'' Reijn: ,,Er is niets ergers dan een halve middag te moeten wachten op de spontaniteit van een amateur.''

{mospagebreak}Maar het belangrijkste van een goede opleiding is, dat je daarmee ook het theater in kunt, al komt daar, volgens hen, geen hond naar kijken. ,,Theater is toch waar het om gaat. Dáár gebeurt het.'' Maar er moet daar wel iets veranderen. Reijn: ,,Veel theater gaat nergens meer over, terwijl er op dit moment zoveel aan de hand is. Het is een gesubsidieerde kunstvorm, dus hebben we allemaal de plicht om een goede nar van de samenleving te zijn.'' Roeland Fernhout voelt dat ook. ,,Ik ben echt doodsbang als ik nu naar de maatschappij kijk. We moeten weer voorstellingen gaan maken die de grote thema's aanpakken, want anders gaat het echt mis. Ik heb daarom ook een hekel aan feelgoodfilms als Amelie Poulin.'' Egbert-Jan wil de verwende westerlingen leren hoe erg het met de wereld gesteld is: ,,Allemaal verplicht een jaar naar een derdewereld-land. En daar ga ik voorstellingen over maken.'' Ricky Koole relativeert: ,,Ik ben al blij als ik mensen iets van troost zou kunnen bieden. Meer zit er toch niet in.''

De discussie gaat tot in de kleine uurtjes door. Over 'Brecht-zooi'. Over 'Stanislavski-shit'. Over Zus&Zo, die in Amerika uitkwam op 11 september 2001, en in Nederland op 6 mei 2002. Hoezo pech? Over Moulin Rouge. Maar vooral dat ze ook zelf zo graag eens iets zouden opzetten. Zelf naar een regisseur stappen, een schrijver, en dan iets maken wat er echt toe doet. Als Katja Schuurman nog binnenkomt met de zojuist gedrukte flyers van De Oesters van Nam Kee zijn ze er niet meer van af te brengen, zelfs niet als Ricky Koole oververmoeid afhaakt, omdat haar morgen weer een lange opnamedag wacht, zelfs niet als Halina Reijn toch spijt krijgt van dat ene drankje dat ze nog genomen heeft.

,,We zijn echt niet bitter over hoe het met het acteervak gaat. Dit is eigenlijk een prachtige tijd om acteur te zijn. Er worden zoveel films gemaakt. En wat ons allemaal samenbindt: wij houden zo verschrikkelijk veel van dat verdomde vak.'' Ricky Koole: ,,De pest is, dat we zo geld zouden bijleggen als we maar die ene mooie rol in dat ene prachtige verhaal zouden mogen spelen. Dat is dus liefde.''

Blij mee? Doe me een donatie!
Become a patron at Patreon!

Wil je hulp bij het schrijven, of gewoon een keer advies over je project? Stuur me een mailtje.