Voorstelling: The Mousetrap van Agatha Christie door Joop van den Ende Theater. Regie: Peter Pluymakers. Met o.a.: Rick Engelkes en Isa Hoes. Gezien: 5-11, Zoetermeer. Tournee t/m mei 2001. Inl.: 0900-9203.
Zoetermeer – Kent u dat? Je verheugt je op een lekker ouderwets degelijk avondje theater, en al na vijf minuten in de voorstelling voel je je bekocht, belazerd en in de maling genomen. Als professionele theaterbezoeker gebeurt het me regelmatig dat ik een mindere avond heb, maar wat zondag bij The Mousetrap gebeurde, sloeg alles. Op een verschrikkelijke manier werden daar Agatha Christie-fans én theaterliefhebbers geschoffeerd.
Joop van den Ende, je kunt ervan vinden wat je wilt, maar deze vrije ondernemer in theaterland stond toch al heel wat jaartjes borg voor theater dat degelijk, verzorgd en aangenaam om te zien was. Met het kaartje kocht je zekerheid in. Dus verwachtte ik ook met Agatha Christies Mousetrap een aangenaam avondje toneel. Tenslotte draait dat detectivestuk al bijna 50 jaar uitverkocht in Londen en is deze klassieker ook in Nederland al door talloze amateurgroepen gespeeld. Zoiets kan niet kapot, denk je in al je naïviteit. Nou. Het is gelukt. The Mousetrap is slachtoffer geworden van een groepsverkrachting.
De hoofddader van die aanslag heet Peter Pluymakers. Deze regisseur, die met zijn eigen groep Zep heel aardige dingen heeft gedaan in de marge van het toneel, heeft van een moment van onachtzaamheid van Van den Ende gebruik gemaakt om een halve eeuw toneeltraditie zorgvuldig naar de eeuwige jachtvelden te helpen. Opgezadeld met een spelersgroep vol soapsterren met toneelambities moet hij hebben gemeend dat de zalen toch wel vol zouden zitten, en heeft hij vervolgens bedacht om Christies toneelmonument te persifleren. Was het maar bij een gedachte gebleven. Een persiflage op zich is al onnodig, een slecht uitgevoerde persiflage is een verschrikking. Dan neem je je publiek op alle fronten niet serieus.
Het enige waarover je in deze toneelthriller kunt huiveren, is het acteren. Natuurlijk, ook in Londen wordt het stuk niet meer in een topbezetting gespeeld. Maar het acteursvak is daar een beschermd beroep. Dat betekent dat wie er ook op het toneel staat, ze tenminste een degelijke opleiding achter de rug hebben. In Nederland kan in principe iedere Jan Doedel zich acteur noemen. Zo zien we Elle van Rijn spelen met een register van precies één toon en één oogopslag.
Oorverdovend, grootogig gegil is het resultaat. Rick Engelkes heeft les 1 van de basiscursus acteren gemist, en dat betekent dat hij nog steeds op zijn tenen staat te wippen in wat wellicht bedoeld is als een John Cleese-imitatie. De rest is minstens even amateuristisch
Het bedroevend slechte acteren, in combinatie met een regie die meent dat het stuk als klucht moet worden opgetuigd met vrouwonvriendelijke, homofobe en racistische meligheid, zorgt ervoor dat werkelijk iedere spanning uit de voorstelling weg wordt geschreeuwd. Je bent absoluut niet benieuwd naar wie wat gedaan heeft.
De regie neemt het stuk niet serieus, de spelers hun rol niet, dus wat blijft er over voor iemand die ernaar gaat kijken? Inderdaad, helemaal niets. Er rest slechts één advies voor al die duizenden mensen die in de voorverkoop al een kaartje hebben gekocht. Annuleren en voor het geld een trip naar Londen boeken. The Mousetrap, maar dan in de respectvolle echte versie, staat daar nog minstens een jaar.
