De kerstvoorstelling van 2000
Amsterdam – ,,Ach Gut, dat decor.’’ De wereldberoemde toneeldiva op rij 5 van de Amsterdamse Stadsschouwburg moet het toch even kwijt. ,,Die koelkast, zat die niet ook in De Verlossing?’’ fluistert ze iets te luid tegen de bekende schrijver-recensent naast haar. ,,En dat bankje ken ik ook ergens van’’, gniffelt haar iets minder bekende linkerbuurvrouw, die zich er eerder al blij over had gemaakt dat alle oude bekenden er weer eens waren. Tja. Op zo’n niet al te willekeurige maandagavond kun je je soms tussen de ouders bij een schoolmusical wanen. Gezellig.
En waar het allemaal om begonnen was? Het Toneel Speelt, het toneelgezelschap dat maandag de première bracht van Maria Goos’ avondvullende stuk Familie, krijgt geen subsidie. Dus kunnen de gesubsidieerde toneelvrienden een licht medelijden niet onderdrukken: toch best zielig als alles op een koopje moet.
Nu kan ik alvast één misverstand uit de wereld helpen: je hebt geen decor van duizenden guldens nodig om een voorstelling er goed uit te laten zien. Dat bewijst Familie. Maar Het Toneel Speelt bewijst vooral dat met een paar dijken van spelers het theater al ruim voldoende in huis heeft om je een prachtige avond te bezorgen. En dan heb ik het nog niet eens over de tekst.
Maria Goos schreef met de tv-serie Oud Geld geschiedenis. In uitgekiende dialogen legde ze de relaties binnen een familiebedrijf onder de microscoop. In Familie doet ze hetzelfde, maar dan extremer. Vanaf de eerste minuut snijden de vlijmscherpe dialogen hout. Het is herkenning alom, in dit stuk waarin een familie in een Zwitsers chalet bij elkaar komt om rond de doodzieke moeder nog een laatste mooie tijd te beleven. Al gauw blijkt dat de familie van kommer en kwel aan elkaar hangt. Moeder blijkt een tientonsbitch. De rest van het gezin wacht met smart op haar laatste adem, maar moeder weigert die vooralsnog uit te blazen.
Regiseur Willem van de Sande Bakhuyzen, ook van oud Geld, laat Petra Laseur schitteren als zelden tevoren. De bekroonde Bram van der Vlugt, een hysterische Betty Schuurman en ‘Prinses Christina’-Marisa van Eyle gaan elkaar met een enorme gretigheid te lijf. Peter Blok is prachtig als de gekwelde zoon, en ster van de avond is eigenlijk wel Bart Klever. De drinkende schoonzoon die deze meest onderschatte acteur van Nederland neerzet, is zo ontroerend goed, dat je bijna zelf alcoholist zou worden: als je zó lekker kunt drinken…
De voorstelling vertoont een kleine zwakte tegen het einde, als alle problemen met grote haast tot een aanvaardbare oplossing moeten komen. Goos is daar niet zo sterk in: dat gebeurde tenslotte ook met Oud Geld. Ze vindt het maken van problemen leuker dan het oplossen ervan. Het is maar een klein minpunt, net als het iets te simpele decor. Herkenbaarheid van de personages is de sterkste troef van dit stuk, dat zich moeiteloos kan meten met een britse grootheid als Ayckbourne. Het maakt Familie tot een must voor iedereen die opziet tegen beladen kerstdiners of te stille oudjaarsavonden.
Voorstelling: Familie door Het Toneel Speelt. Tekst: Maria Goos. Regie Willem v.d. Sande Bakhuyzen. Met o.a. Petra Laseur, Bram v.d. Vlugt en Peter Blok. Gezien: 18-9, Amsterdam. Tournee t/m 23-12. Inl.: 020-5237767.
