Friesland is theater


WorkumFriesland dwingt respect af. Als je bij Lemmer de snelweg uit de polders verlaat, dan móét de muziek zachter. Dan moet het toerental van de motor omlaag. Het uitzicht en de rust dwingen je ertoe. Dan pas, met raampjes open en de zilte wind door je haar, voel je de imposante weidsheid van de Friese Zuidwesthoek, Gaasterlân-Slaet. Op weg naar Workum, stad van het Jopie Huismanmuseum en Tankstop, het bizarre minimuseum vol Zündap-brommers.

Friese artiesten dwingen respect af. Dirigent Hoite Pruiksma krijgt dat respect. Van Piet Veenstra bijvoorbeeld, de galmende man die wanneer je het vriendelijk vraagt, je alle details van de Grote Kerk van Workum laat zien en vooral horen. Veenstra vereert Pruiksma als een held. Hij vertaalde tenslotte de Johannes Passion in het Fries en liet die uitvoeren in zíjn kerk. En nu heeft Hoite weer wat nieuws bedacht. Glücks opera Orfeo ed Eurydice, ergens in de buurt van Workum en op een tijdstip waarop de hele Friese natuur nog op één oor ligt: vier uur ’s nachts in de winderige natuurplas de Bombrekken.

Friese toeschouwers verdienen ook respect. Daar staan ze, om half vier ’s morgens op het bomvolle stationnetje van Workum, te wachten op een dieseltje dat zelf geschrokken lijkt van de grote belangstelling: de ‘Orfeo-express’ is een kwartier te laat. Het mysterie dat in het donkere weiland bij de Bombrekken wacht maakt gelukkig veel goed.

Het koor, de solisten en het orkest krijgen alle eer bij deze nachtelijke uitvoering. Orfeo rouwt om de dood van zijn geliefde Eurydice. Countertenor Gary Boyce doet dat in een wankel bootje, op het donkere water van de Bombrekken. Amor, gezongen door een best komische Ilse van de Kasteelen, heeft medelijden en laat hem toe in de onderwereld, die nu ook werkelijk onder water ligt. Hij mag Eurydice meenemen op voorwaarde dat hij haar niet aankijkt tot ze boven zijn. Dat lukt hem nartuurlijk niet: Eurydice wordt letterlijk verzwolgen door de Bombrekken. Uiteindelijk loopt het toch nog goed af.

Regisseur Jos Thie, die eerder al ‘Abe’ liet spelen in het Heerenveenstadion, heeft er nu geen groot spektakel van gemaakt. De omgeving en het tijdstip zijn al spektakel genoeg, heeft hij bedacht. De voorstelling stelt zich bescheiden op voor het grootse decor dat Friesland bij zonsopkomst is. Het zicht vanaf de tribune is ook zo, dat je ontspannener kijkt naar het landschap dan naar de handeling die zich ervoor afspeelt. Het orkest klinkt bescheiden, en de regelmatig terugkerende valse noten maken duidelijk dat ook de instrumenten het koud hebben. Want koud is het. De kille ochtendwind verkleumt je tot op het bot. Daar wegen de beelden en de nattevoetenzang van de artiesten, hoe dapper ook, niet tegenop.

Gelukkig is Friesland er nog. De stille rietvelden die steeds meer in mysterieus ochtendlicht tevoorschijn komen zijn onvergetelijk. En nog mooier: heel zachtjes komt, links van het weidse toneelbeeld, het gele dieseltje van de Orfeo-expres in zicht. Met lichte raampjes en een snorrende kachel. Terug naar het warme dons van het hotel, en dan terug naar het jachtige westen. Pas voorbij Lemmer mag de muziek weer aan.

Simmer 2000/Frysk Festival. Orfeo Aqua (C.W. von Glück). Regie: Jos Thie. Muzikale leiding Hoite Pruiksma. Met Gary Boyce, Claudia Patacca en Ilse van de Kasteelen. Gezien: 2-7 bij zonsopgang, Bombrekken nabij Workum. Daar nog t/m 12-7.

Blij mee? Doe me een donatie!
Become a patron at Patreon!

Wil je hulp bij het schrijven, of gewoon een keer advies over je project? Stuur me een mailtje.