Rasa


De wereld in een klein straatje

Foto: Asian Dance Party, de nieuwe rage in Engeland, in RASA.

Intro: Intercultureel Centrum RASA in Utrecht is al jaren
toonaangevend bij het introduceren van muziek, dans en theater uit
andere culturen. Het begon met vrouwenpunkbands in de jaren zeventig en
de eerste woelige Raï-concerten in de jaren tachtig. En het gaat nog
steeds door. Wat klein begint in RASA is een paar jaar later algemeen
aanvaard in de cultuurwereld.

Door Wijbrand Schaap

Utrecht – De foyer staat helemaal vol, terwijl aan de kassa nog de
laatste kaartjes worden verkocht aan de mensen op de wachtlijst. De
laatste minuten voor een kennelijk erg populair concert. De artiesten:
Hossein Alizadeh op tar & setar, Majid Khaladj op tombak & daf
en zangeres Afsaneh Rassa’i.

Als u bij die namen niet direct met een schok van herkenning
overeind bent gesprongen, is u dat niet kwalijk te nemen. Klassieke
muziek uit Iran is geen dagelijkse kost. Toch is er een podium in
Nederland, dat dit soort dingen tot een normale zaak heeft gemaakt voor
een steeds groter, vooral Nederlands publiek. Het Utrechtse RASA,
gelegen aan een onooglijk straatje in de binnenstad, is bovendien
wereldberoemd. Sterren uit de hele wereld, die elders makkelijk een
groot theater vol kunnen krijgen, kiezen speciaal voor de sfeer en het
publiek in RASA.

Een grote importeur van klassieke wereldmuziek-cd’s heeft zijn
koopwaar uitgestald. Zeker in de pauze en na afloop van het concert
doet hij goede zaken. Het publiek, dat slechts voor een klein deel uit
mensen van Iraanse afkomst bestaat, is warm gemaakt voor de muziek. En
die was ook prachtig. Onvergelijkbaar met het aanbod op MBC of TRT, de
migrantenzenders op TV. Een heel gewone hollandse kantoorklerk roept
over het gedrang naar zijn vriendin: ,,Ik had toch gezegd dat het mooi
zou zijn!" Inderdaad. De kennelijk nieuwkomende vriendin heeft al twee
cd’s gekocht.

,,Zonder die kraampjes zou ik waarschijk niet eens komen," vertelt
een andere toeschouwer een week later bij een Afrikaans concert: ,,Zo
raak je echt helemaal in andere sferen, en vergeet je de kou buiten."
Zelf heeft hij de muziek van die avond voor het eerst op een reis in
Australië gehoord. Dat Boubacar Traore, de muzikant van die avond,
uiteindelijk in Nederland doorbrak door het boek Mali Blues van Lieve
Joris en een daarop volgend concert in RASA, had hem verrast.

Wereldcultuur is pas de laatste jaren gemeengoed aan het worden.
Vroeger werd het vaak gezien als een marginaal ‘doelgroepen-gebeuren’,
leuk voor yoga-beoefenaars en vaste klanten van de wereldwinkel. Het
gewone publiek kende het nauwelijks, en vond het vaak ook eng. Dat was
in het moeizaam multicultureel wordende Nederland natuurlijk ook best
lastig. Ook in RASA liepen de eerste Raï-concerten (in 1986) wel eens
uit de hand. Grote groepen marokkaanse jongens bepaalden de sfeer en de
enkele andersgekleurde daartussen voelde zich vaak niet op zijn gemak.

,,Dat soort problemen heb je altijd bij muziek voor speciale
groepen," verklaart Jeanneke den Boer, die al jaren de programmering
van RASA doet. ,,Je zult mij ook niet op een gabberparty zien. Toen de
Raï begon door te breken en het voor ons te groot werd, hebben wij het
anders aangepakt. Er zijn bijvoorbeeld hele goede Marokkaanse
vrouwenbands. Daar komen dus ook Marokkaanse vrouwen op af, en dat is
een heel ander publiek."

Met dit soort ingrepen slaagde RASA erin om het publiek te
verbreden. Maar nog altijd stond het bekend als een doelgroepenclub:
Turken bij een Turks concert, Vietnamezen bij een Vietnamees concert,
een paar geïnteresseerde Nederlanders. Dat dat nu volledig anders is,
ligt behalve aan de topkwaliteit die RASA altijd nastreeft, ook aan de
publiciteit. ,,Ons adressenbestand, daar zijn heel veel andere theaters
jaloers op", zegt Jolanda Keurentjes, publiciteitsmedewerkster, ,,dat
is in jaren opgebouwd, en zit vol met heel specifieke ingangen. Er is
altijd wel weer een kanaal te vinden waarlangs nieuw publiek voor een
bepaalde soort muziek of dans is te vinden."

Op die manier haalde het kleine centrum in het afgelopen jaar een
bezettingsgraad van 75%. Een getal waar menig theater stikjaloers op
is. En of het nu zo’n klassiek Iraans concert is of een concert van ‘de
Oezbeekse Madonna’ Yulduz Usmanova, het publiek komt. En dat zonder
wervende folderteksten of grote postercampagnes, maar met kraampjes
waar je informatie en spulletjes uit het land van die avond kunt kopen.

En dat is eigenlijk wel de grootste charme, zelfs voor iemand die
normaal gesproken bij het woord ‘Wereldwinkel’ rechtsomkeert maakt. Bij
de twee maal uitverkochte CD-presentatie van Habib Koite & Bamada,
één van de grootste acts uit Mali, stond ik zomaar opeens met een
kalebas Angolees bier in mijn hand. Mongozo heet het. En lékker dat het
is!

RASA, Pauwstraat 13a Utrecht. Concerten o.a.: 10-4: Stella Chiwese
(Zimbabwe); 18-4: AcHa, Turks-Indiase muziek met flamenco en
oriëntaalse percussie. Inlichtingen: 030 – 2316040.

Blij mee? Doe me een donatie!
Become a patron at Patreon!

Wil je hulp bij het schrijven, of gewoon een keer advies over je project? Stuur me een mailtje.

, ,