AMSTERDAM (Cultureel Persbureau) – Spaghetti met rode saus. Nooit geweten dat je daar zo intens naar kunt verlangen na afloop van een theatervoorstelling. Maar het kan dus. Na Rocco en zijn broers, de nieuwste voorstelling van Ivo van Hove bij Toneelgroep Amsterdam, omdat die saus aan het eind op tafel komt. En erover uitgestort wordt. Van die rode saus, die gemaakt is van tomaten, waarschijnlijk, maar die doordrenkt is van familie, eer en traditie. Saus zoals alleen een moeder in Italië die kan maken. Een cliché? Misschien, maar ook gewoon waar.
Rocco en zijn broers is een bewerking van de gelijknamige film van de Italiaanse regisseur Lucino Visconti uit 1960. Een moeder trekt na de dood van haar man van het arme zuiden naar de rijke noord-Italiaanse stad Milaan, waar één van haar zoons al woont. Ze hoopt er geluk te vinden voor zichzelf en voor haar zoons, maar het lot heeft het anders met haar voor. En met haar zoons natuurlijk. Zonder geld, opleiding en afkomst zijn ze alle vijf gedoemd. In rokerige boksclubs, schemerige kroegen en van morsig zweet dampende stegen proberen ze te overleven, maar ze hebben niet allen het licht tegen. Ook de wind, de tijdgeest of de wereld zit niet op hen te wachten.
De film van Visconti was een monumentaal keerpunt in de filmgeschiedenis. En het was de film waarin Alain Delon en Annie Girardot definitief sterren werden. De film was ook een romantisch portret van armoede en klassenstrijd, en dat is de theatervoorstelling niet, net zo min als dat er in de theaterversie volslagen onbekende acteurs in de hoofdrollen debuteren. In de Toneelgroep Amsterdam-versie staan keien als Fedja van Huet, Hans Kesting en Halina Reijn te schitteren, naast nieuwkomers als Stef Aerts en (geen familie) Elise Schaap.
Het ensemble staat er. Stevig. En prachtig in de nieuwe zaal van de Amsterdamse Stadsschouwburg, die zowaar de allure krijgt van een echte locatietheaterplek, dankzij de achterwand die weggetrokken kan worden en zo zicht biedt op de muren van de oude Stadsschouwburg. Het is een beeld dat werkt, al evenaart het niet het belangrijkste beeld uit de film van Visconti. Dat krijg je te zien wanneer het liefdeskoppel uit de film het op een bizarre manier uitmaakt op het dak van de Dom van Milaan.
Zulke monumentale beelden kun je in het theater niet maken, maar daar kun je wel iets anders doen. Begeleid door ‘ambient’ klanken van muzikant en componist Harry de Wit, die zich beter weet te gedragen dan bij de laatste keren dat hij bij het Nationale Toneel in Den Haag werkte, heeft Ivo van Hove van ‘Rocco’ een familiedrama gemaakt. Geen grotestadsstuk, je ruikt de armoede niet, het grootkapitaal is ver weg, maar de Moeder is alom tegenwoordig. Daar staan de grote mannen kind te zijn, en sneuvelen de jonge vrouwen om hen heen, hoer of maagd, in een strijd die de broers toch vooral met zichzelf en elkaar moeten uitvechten.
En hoe. Fedja van Huet heeft ter voorbereiding van deze rol duidelijk aan fitness gedaan. Iets wat Hans Kesting dus niet nodig had. En wat slaagt die er weer in om het mysterie van het acteren levend te maken. Zijn personage, de oudste en hardst mislukkende broer van Rocco, verkracht en vermoordt een jonge vrouw van wie we allemaal waren gaan houden. Maar aan het eind huilen we allemaal om die grote teddybeer Hans Kesting. Is de vrouw verworden tot collateral damage in een veel grotere tragedie: die van Rocco, die niet langer mama’s spaghetti kan eten aan dezelfde tafel als zijn broers.
De voorstelling is nog te zien t/m 20 mei in de Rabozaal van de Amsterdamse Stadsschouwburg. Inlichtingen: www.toneelgroepamsterdam.nl
