Collectieve zelfmoord toneelclubs verijdeld – Jan Post op TF3








Collectieve zelfmoord toneelclubs verijdeld

Jan Post (links) en Constant Meijers op TF3 in De BalieAmsterdam – ,,Het hoeft niet in de
krant”, zei Jan Post, maar hij was er wel trots op. De voormalige
Philips-topman met een hart voor theater had als voorzitter van de
Vereniging van Nederlandse Toneelgezelschappen er op een haar na voor
gezorgd dat 32 van de tachtig leden zichzelf op hadden geheven.
Uiteindelijk wilden een paar grote theatergezelschappen niet meer aan
het plan meewerken. Daardoor kon de operatie, die een mooi vervolg
was geweest op Jan Posts vorige wapenfeit, de Centurionoperatie die
Philips weer een gezond bedrijf maakte, niet doorgaan, en stapte Post
op als voorzitter.

Het werd allemaal duidelijk tijdens een
zeer slecht bezocht openbaar interview met Jan Post door
TM-hoofdredacteur Constant Meijers.

Hoe kan het zover komen, dat een
kunstenaar in overleg met andere kunstenaars besluit zichzelf op te
heffen, om zo andere kunstenaars meer ruimte te geven? Die vraag
bleef op een bizarre manier boven de avond hangen. Dat een
Philips-filiaalmanager, geconfronteerd met een dreigend faillissement
van het hele concern, zichzelf opoffert voor een mooie
afvloeiingsregeling, is logisch. Maar Philips maakt pas een jaar of
honderd gloeilampen en chips, en dat heeft helemaal niets met de 2500
jaar oude toneelkunst te maken, natuurlijk. Lampen kun jen importeren, maar toneel niet echt. Dus zal er altijd toneel worden gemaakt. Wat is dus het probleem?

Het feit dat deze zin moest worden
opgeschreven toont precies aan hoe erg het mis was in de
Vereniging van Nederlandse Toneelgezelschappen. Enige uitleg over de
Centuriontechniek is dus op zijn plaats. De Centuriontechniek, ofwel:
hoe breng ik hardwerkende en bevlogen managers zover dat ze zichzelf
opheffen voor het grotere goed, is een effectievere techniek dan de
Japanse Harakiri-techniek. Met de Centuriontechniek blaast het dure
middenkader zichzelf op, terwijl in de Harakiritechniek het
topmanagement zichzelf doodsteekt. (Over de Al Qaeda methode, waarbij
het erom draait dat het gewone voetvolk zichzelf om zeep helpt, later
wellicht meer.)

De Centuriontechniek werkt een beetje
zoals Landmark- en Sourcetrainingen. Dat gaat als volgt:

1: Creëer een afgrond.

Jan Post verklaarde in een interview,
anderhalf jaar geleden in TM, dat het gesubsidieerde toneel in een
diepe crisis verkeerde. Het marktaandeel van rijksgesubsidieerde
voorstellingen was gedaald tot 15% en 'still falling'. Post slaagde
erin om alle leden van de VNT ervan te overtuigen dat dat
verschrikkelijk was. Het was geen vijf voor twaalf, maar de klok was
al aan het slaan. Alsof het toneel een lampenfabriek is. Maar
iedereen trapte er in. Niemand zei: 'Hoezo marktaandeel? Is er een
dan een markt?', of: 'Wat mooi dat er dan nog voor 85% aan andere
theaterkunst in de schouwburgen wordt gebracht!', of: 'Moeten die
rijksgesubsidieerde schouwburgen dan niet eens heel erg op hun donder
krijgen?'. Nee. Het werkt zo:

2: Leg de schuld bij de deelnemers.

Die afgrond, dat ben je zelf. Je hebt
het er zelf naar gemaakt. Jij wilde met je toneelclubje zo nodig
subsidie, en die kreeg je ook nog van Rick van der Ploeg. Terwijl je
best, stiekem, al wist dat je theatraal gezien helemaal niets
voorstelt (de Landmark- en Sourcebenadering). Wat heb je nou toe te
voegen? Ben je nou echt goed, of maak je jezelf maar wat wijs?

Dit is het moment waarop de
crisismanager of trainer toe kan slaan: het ego van de deelnemers
krimpt in elkaar. 'Sla me, Sla me!, of: 'Ik wil naar moeder!' roepen
de deelnemers. In dagenlange vergadersessies in Zandvoort, de
zogenaamde 'zeesessies', raakten de dertig afgevaardigden van de eens
zo trotse Nederlandse theatersector ervan overtuigd dat ze de (niet
bestaande) verschrikkelijke toneelcrisis geheel en al aan hun eigen
middelmatigheid te danken hadden. Men was bereid om een plan te
presenteren aan het rijk, waarin werd voorgesteld om 40% van de bij
de VNT aangesloten toneelgezelschappen op te heffen. 32
toneelgezelschappen stonden met hun zelfgeknoopte strop klaar. Een
ongekend succes voor de egobreek-methode van Centurion.

3: Herbouw de handel naar je eigen inzicht

De laatste fase van het
hersenspoelproces dat soms doorgaat voor 'training', soms voor
'bedrijfsreorganisatie', en soms voor 'nieuws' (de
Chinezen/Moslims/Marsbewoners overspoelen ons en dat is onze eigen
schuld), is de wederopbouw. De overlevenden van de zelf aangerichte
slachting bouwen op de trieste resten van hun afgebroken trots een
nieuw beeld op, waarvan ze denken dat dat klopt. Het vierde kabinet
Balkenende is er een voorbeeld van.

Bij de VNT werkte het anders. De
grote gezelschappen (Toneelgroep Amsterdam, ro theater, Nationale
Toneel e.d.) stapten uit het overleg en richtten een eigen club op,
samen met een paar gemotiveerde schouwburgen. Jan Post bleef achter
met 'de kneuzen', zoals Meijers het noemde, ofwel de groepen die kennelijk nog steeds met hun doodswens klaarstonden. De Aluins, de Artemissen, de Barre Landen. 'Ik
besefte dat ik aan een Dood Paard stond te trekken', was het
veelbetekenede afscheidswoord van de topmanager die nu hoofd is van
de Amsterdamse KvK.

Inmiddels is de toneelcrisis, die
feitelijk dus nooit heeft bestaan, bezworen. Maar niet helemaal. Er
lopen nog een paar geknakte ego's rond en er komt een helemaal nieuw,
maar toch weer niet zo nieuw, herinrichtingsplan voor het
theaterbestel en Minister Plasterk kan niets anders dan stamelen bij
zijn Staat van het Theater'. Martin Berendse, de spreekwoordelijke
topambtenaar die in tien jaar meer macht om zich heen vezamelde dan
goed is voor het land, is afgevoerd naar het Cilindrisch
Rijksarchief.

Nieuwe tijden wachten ons. Maar
alsjeblieft: hoedt u voor de managers en trainers.

Blij mee? Doe me een donatie!
Become a patron at Patreon!

Wil je hulp bij het schrijven, of gewoon een keer advies over je project? Stuur me een mailtje.

, ,