Nog maar kort geleden is het in deze stad gebeurd. De directeur van de haven deed iets met leningen aan een werf die eigendom bleek van een investeerder die ook iets deed met Rotterdams trots, de SS Rotterdam. Bij iedere onthulling erover in de krant lijkt de zaak meer kanten te krijgen, en steeds blijkt het echte verhaal niet het hele verhaal. En hoe langer het duurt, hoe meer het verhaal ook een verhaal wordt. ‘Waar gebeurd’ verwordt tot een codewoord, om aan te geven dat alles verzonnen is.
Dit weekend, bij de voorstelling ‘Looking for a missing employee’ van de Libanese acteur Rabih Mroué, golfde er opeens een lach van herkenning door het Rotterdamse publiek. Mroué vertelde over de Libanese minister van Financiën die wegens een fraudezaak op zijn ministerie niet wilde aftreden, omdat anders niemand de zaak meer zou kunnen oplossen. Op de een of andere manier was de parallel met de Rotterdamse havenwethouder gauw getrokken.
De zaal reageerde met dezelfde ironie als de verteller: inderdaad, die dingen gebeuren, laten we ons er vooral niet over opwinden.
De vertelvoorstelling met lichtbeelden, die ‘Looking for a missing employee’ is, is geniaal in zijn eenvoud. Mroué vertelt aan de hand van krantenknipsels over een verdwijningszaak in 1996, die in de Libanese hoofdstad Beiroet voor veel opschudding zorgde. In minder dan geen tijd veranderde het persoonlijke drama van een vrouw op zoek naar haar echtgenoot in een nationale fraudezaak waar iedereen, tot en met de president aan toe, bij betrokken bleek. Uit de krantenartikelen doemt een beeld op van totale wanorde, manipulaties, complottheorieën, en spannende moordverhalen.
Het is Mroué er niet om te doen om de waarheid te achterhalen, of om schuldigen aan te wijzen. Integendeel zelfs. Hij weet op een prachtige, lief-ironische toon glashelder te maken hoe een op zich verontrustende zaak binnen twee maanden verandert in een sappig verhaal, en hoe de waarheid er uiteindelijk voor niemand meer toe doet. Dat er grotere krachten achter de schermen voor die manipulatie verantwoordelijk zouden zijn, weet hij net zo goed te ontkrachten: het is openlijke knulligheid waardoor de rookgordijnen ontstaan, er zit niemand aan de knoppen.
Achteraf werd de maker, die zelf het liefst achter zijn werk verdwenen was, geïnterviewd door twee schattige, maar overambiteuze ‘Tooskes in opleiding’, deelneemsters aan een VPRO-workshop ‘sterren interviewen’. Ze leken in hun vraagstelling bijna verbaasd dat een man die woonde, werkte en leefde in Beiroet zo’n mooie, multimediale voorstelling kon maken. Toen ze vroegen hoe hij de aandacht had weten te trekken van de grote internationale theaters waar hij nu zijn stuk kan laten zien, was zijn antwoord even onschuldig als ontluisterend: ,,Via Email.”
Gezien: Rabih Mroué met ‘Looking for a missing employee’.
Gisteren en eergisteren in de Rotterdamse Schouwburg.
