Omtrent PP – Keesen&Co


Keesen & co raakt Hollandse ziel

 

Amsterdam

Soms lukt het gewoon. Zie je een
voorstelling die je opeens anders over dingen laat denken dan je
gewend was. Dat hoort niet: theater is niet zó sterk dat het
ingesleten opinies kan veranderen. Maar met Omtrent PP is het Rob de
Graaf, maar vooral ook regisseur Willibrord Keesen gelukt om op zijn
minst ernstige twijfel te zaaien over iets wat een historische
waarheid leek.

Omtrent PP gaat over de affaire Poncke
Princen, de Nederlandse dienstplichtige soldaat die tijdens de
politionele acties in Indonesië overliep naar de Indonesische
onafhankelijkheidsstrijders. De geschiedenis maakte een omstreden
held van hem. Hij was tenslotte degene die inzag dat wat Nederland zo
kort na de Tweede Wereldoorlog in Indonesië deed, even erg was
als wat de Duitsers ons hadden aangedaan. Toen deze man oud en ziek
naar Nederland wilde komen stonden de voormalige kameraden die hij
destijds in de steek had gelaten aan de grens om hem, desnoods met
geweld, tegen te houden.

Destijds leken die Oud Strijders op
extreem-rechtse, bittere zielen die nog steeds rouwden om het verlies
van onze kolonies in de Oost. Nog steeds waren ze niet in staat tot
vergeving. Toneelschrijver Rob de Graaf laat hen nu vrijuit spreken,
en naarmate het stuk vordert krijg je steeds meer begrip voor de
bittere houding van deze oud-strijders. Uiteindelijk snap je waarom
ze 'die verrader' niet meer in Nederland wilden zien, en bijna ben je
het met ze eens.

In de voorstelling zien we drie van
hen, prachtig aangekleed en geschminkt, in iets wat een wachtkamer op
Schiphol zou kunnen zijn, maar even goed de koffiehoek van een
bejaardentehuis. Aandoenlijke oudjes zijn het, die echter nog in
staat blijken tot heftige uitvallen. In lange monologen tot het
publiek klagen zij hun nood. Dat zou vervelend kunnen worden, ware
het niet dat de spelers voldoende gelaagdheid in hun spel aanbrengen
om je bij de les te houden. Zo slagen ze er ook in om het stuk uit te
tillen boven de simpele anekdote van de klagende oud-strijders.

Op zeker moment wordt Omtrent PP een
prachtige en vlijmscherpe beschrijving van Nederland in de 20ste
eeuw. De Graaf toont Nederland als een getraumatiseerd land, dat de
late industriële revolutie, een oorlog en de ontzuiling van
daarna eigenlijk nooit goed heeft kunnen verwerken. Nederland dat met
de oorlog in Indonesië wel degelijk zijn eigen Vietnam heeft
beleefd, inclusief het verzwijgen van de misdaden en het in de steek
laten van de dienstplichtigen die er onze belangen verdedigden.

Over trouw gaat het uiteindelijk, over
loyaliteit en over een tijd die goddank niet meer terugkeert. Maar
meer nog, en met het naklinken van de laatste, keiharde woorden hakt
dat er flink in, gaat het over ons, en dat we lang niet die aardige,
vergevingsgezinde en weldenkende mensen zijn die we denken dat we
zijn.

Omtrent PP door Keesen & Co.
Gezien: 13-1-2004, De Brakke Grond Amsterdam. In Theater Kikker van
wo 21 t/m za 24 januari.

Blij mee? Doe me een donatie!
Become a patron at Patreon!

Wil je hulp bij het schrijven, of gewoon een keer advies over je project? Stuur me een mailtje.