Paula Bangels


Het nieuwe regietalent van De Paardenkathedraal presenteert zich op Festival De Favorieten

Inderdaad, 't is een Bangels

 

Opeens is ze er. De fans kennen haar al van voorstellingen als Ronde Twee en 4 Mannen, maar vanaf komend seizoen staat de co-regisseur van Tanghe-voorstellingen als Midzomernachtsdroom en De Revisor als volwaardig regisseur op de loonlijst van De Paardenkathedraal. Paula Bangels: ,,Mensen zeggen wel eens: 'Jij hebt makkelijk praten, want jij zit bij de Paardenkathedraal.' Dan zeg ik: wil je ruilen? Wil je geen huis kopen, wil je geen privéleven hebben, wil je 24 uur per dag beschikbaar zijn hier? Je mag het zo komen doen."

 

,,Ik moet op de vloer staan en werken, en spelen en verhalen vertellen en regisseren en meespelen en dat allemaal veel te veel vinden, maar daar heb ik zin in." Paula Bangels straalt al evenveel levensenergie uit als haar leermeester Dirk Tanghe, de artistiek leider van De Paardenkathedraal. De 37-jarige Vlaamse heeft zich bij dit grote Utrechtse theatergezelschap in relatieve rust ontwikkeld tot een opmerkelijk regisseur, met voorstellingen als 4 Mannen, en Paradefeestjes als 'Bedankt Lieve Ouders'. Ze was tot nu toe 'co-regisseur' bij grote Paardenkathedraal-voorstellingen als De Revisor en Midzomernachtsdroom. Het gaat dus best goed. Nu presenteert ze al een eigen avond op het festival De Favorieten, met een eigen regie die ze in 2002 maakte bij het prestigieuze Vlaamse gezelschap Publiekstheater Gent: De tramlijn die Verlangen heet, de klassieker van Tennessee Williams.

Hoe ver strekt eigenlijk de begeerte van Paula Bangels? Zou ze niet zelf een gezelschap willen leiden? Misschien als Dirk Tanghe er na de in Nederland voor artistiek leiders zo gebruikelijke termijn van 10 jaar de brui aan geeft? Zeker niet, zegt ze: ,,De zaak leiden? En zeker niet als opvolger van Dirk, want dat is nog helemaal niet aan de orde. Dirk zit hier goed. En als ik ooit ergens de leiding zou nemen dat is dat toch eerder over 15 jaar dan nu. Ik zit hier veel te lekker. O, nee. Laat mij maar op de vloer staan. Ertussen staan."

De werkvloer is de plek waar Paula Bangels zich thuis voelt. Ze heeft dat meegekregen van thuis, in een heel klein plattelandsdorpje in de buurt van Hasselt in Belgisch Limburg: ,,Mijn vader was vrachtwagenchauffeur en mijn moeder huisvrouw. En dan moet je niet denken dat hij zo'n dikke chauffeur was met tatoeages, integendeel. Hij was een hele lieve man die zijn hele leven keihard gewerkt heeft om zijn vrouw en drie kinderen te onderhouden. Hij heeft zelf zijn huis gebouwd. Ik heb van huis uit niets met muziek of theater. Ook nooit op ballet gezeten. Mijn hele jeugd heb ik in de tuin doorgebracht. Ik heb in bomen geklommen. Dat was alles."

Toneel kende ze alleen van een paar schooltoneelstukken op de middelbare school. Na school wist ze niet wat ze wilde worden. ,,Secretaresse? Verpleegster? Leek me allemaal niets." Een vriend raadde haar de toneelschool aan. ,,Maar ik wist helemaal niet wat dat was, toneel. Voor mijn toelatingsexamen voor de Brusselse toneelschool moest ik twee teksten zoeken. Één klassiek en één modern. Maar ik wist niet wat dat was: klassiek. Iemand heeft mij uitgelegd dat ik dan naar de bibliotheek moest en dan ik de kast met klassiek toneel moest zoeken. Zo heb ik uiteindelijk een tekst van Elektra gevonden."

Ze werd aangenomen, en – zoals dat gaat – er ging een wereld voor het meisje uit Belgisch Limburg open. ,,Pas op de toneelschool heb ik de wereld ontdekt. Alles geleerd over theater, film, het leven. En ondertussen keihard werken om mijn appartement in Brussel te kunnen betalen. Faxen verkopen, telefoniste zijn. Pas toen ik eindexamen deed drong het goed tot mij door dat ik iets geworden was. Actrice."

{mospagebreak}Na de toneelschool speelde Bangels in een VRT-soap en na een kleine rol in een toneelstuk werd ze gevraagd door Dirk Tanghe voor een hoofdrol in zijn legendarisch geworden versie van Albee's Who's afraid of Virginia Woolf. Dat stuk won het Theaterfestival, en kort daarna werd Tanghe artistiek leider van De Paardenkathedraal. Hij vroeg Bangels terug voor een rol in zijn eerste voorstelling: Fröken Julie. En wat een contract was voor drie maanden werd een engagement dat tot nu voortduurt. In acht jaar tijd heeft Paula Bangels zich ontwikkeld van bijrolactrice tot regie-assistent, 'ontdekster' van Dunya en Desi-ster Eva van de Wijdeven en nu regisseur van grote voorstellingen als Tramlijn Begeerte en – binnenkort – Strindbergs De Vader. Een bliksemcarrière, lijkt wel. Hoeveel offert ze ervoor op? ,,Veel. Ik heb huis en tuin achtergelaten om naar Nederland te komen. Voor drie maanden eerst, maar ik ben blijven hangen. En in de tussentijd ben ik niet getrouwd, ik heb geen kinderen en ik heb geen huis gekocht. Dus ja: alles is ervoor geweken. Maar ik heb ook helemaal niet het gevoel dat ik dingen moet opgeven of opofferen. Dit is wat ik wil. En als ik dat kan doen, dan ben ik privé ook een heel aangenaam mens. Mensen zeggen wel eens: 'jij hebt makkelijk praten, want jij zit bij de Paardenkathedraal.' Dan zeg ik: wil je ruilen? Wil je geen huis kopen, wil je geen privéleven hebben, wil je 24 uur per dag beschikbaar zijn hier? Je mag het zo komen doen."

Vierentwintig uur per dag beschikbaar zijn. Dat klinkt nogal zwaar. Is het werken met Dirk Tanghe wel zo leuk? Volgens Paula Bangels is dat zeker zo, al is haar regie bij Publiekstheater Gent, twee jaar geleden, ook van groot belang geweest, juist omdat ze ook even niet in Utrecht hoefde te werken: ,,Gent was een heel fijn uitstapje. Dat ging voor mij ook helemaal perfect. Maar daarna vond ik het ook weer heerlijk om hier terug te komen. Ik heb van Jetta Ernst (zakelijk leider) en van Dirk Tanghe geleerd dat de beste steun komt van mensen die je vrij laten. Dan kom je vanzelf terug. Zo gaat het ook in relaties. Laat mij maar vrij. Laat me zijn wie ik ben, en ik ga echt niet weg. Of nee: ik ga wel weg, maar ik kom ook weer terug. Bij Dirk is dat ook zo. Natuurlijk, ik heb zeven jaar met hem gespeeld en hij is degene geweest die mij heeft gestimuleerd om te gaan regisseren. Je wordt er ook alleen maar sterker van als je merkt dat mensen in je geloven, je vertrouwen geven en je ook laten uitvliegen als je dat zou willen. Die vrijheid heb ik. Dus Dirk en ik hoeven niet in elkaars vaarwater te zitten en ik hoef ook niet mijn plaats te veroveren. Ik heb die plaats al. Die heb ik gekregen."

En hoe leerzaam is het werken bij de flamboyante regisseur Dirk Tanghe? ,,Dat alles mogelijk is op theater, zolang je het maar fantaseert. Je moet fantaseren over wat je wilt vertellen en dan is alles mogelijk. Soms denk je veel te groot. Dirk denkt ook altijd veel te groot in het begin. Maar dan uiteindelijk heb je één mannetje staan in één spot. En dat verbeeldt nu die honderdduizend mensen of gevoelens of dingen die ik heb heb willen vertellen. Dus de fantasie is alles. De mogelijkheid nemen om alles te scheppen op het toneel. De kracht van stilte op het toneel. Dat heb ik van Dirk geleerd. De tijd nemen, altijd maar de tijd nemen, ook zoiets. 'Neem de tijd!' dat heb ik jaren gehoord als ik in een repetitie opkwam, en nu weet ik dat hij gelijk heeft."

Toch is er altijd het risico dat je eeuwig in de schaduw van de leermeester zal blijven staan. Is ze daar bang voor? ,,Nee. Natuurlijk, dat ik een keer meer muziek zal gebruiken dan wanneer ik niet bij Dirk zou hebben gewerkt, en dat ik Uri Rapaport als lichtontwerper heb omdat hij mooi licht maakt, dat heeft inderdaad te maken met het feit dat ik een leerling ben van Dirk. Maar ik heb een heel andere manier van werken. Ik vind het ook niet erg als mensen dat vergelijken. De zoon van Eddy Merckx rijdt in de Ronde van Frankrijk, die wordt ook met zijn vader vergeleken, maar ik vind dat ook helemaal niet erg. Als mensen zeggen: 'ik vind het jammer, want het is geen Tanghe', dan zeg ik: 'Nee, inderdaad, 't is een Bangels'."

En wat is een 'Bangels'? Wat voor verhaal heeft de regisseur te vertellen? ,,Zoals Dirk Tanghe altijd opera gebruikt, omdat zijn vader altijd opera luisterde, zo ben ik een 'Schlagermeisje' omdat mijn moeder fan was van 'Op Losse Groeven'. En er is een groot verhaal dat ik wil vertellen en dat heeft altijd met liefde te maken. Tramlijn is daar absoluut de top van. Maar De Vader, waar ik nu mee bezig ben, heeft dat ook. Paris, Texas volgend jaar ook. Het gaat altijd over het zo graag willen en het niet kunnen. Eigenlijk heeft alles ermee te maken, maar het is ook geen must. Ik doe ook stukken, zoals vorig jaar op de Parade, die er niets mee te maken hebben. Maar Othello, een keer door een vrouw geregisseerd, dat zou ik graag zien. Dat is dringend nodig."

 

[paspoort]

Naam: Paula Bangels

Geboren: 1967 in Sint Truiden (Belgisch Limburg)

Eindexamen Toneelschool: 1992 (Conservatorium Brussel)

Favoriete toneelstuk: De Tramlijn die Verlangen heet (Tennessee Williams)

Favoriete film: Paris, Texas (Wim Wenders)

Favoriete boek: De Ondragelijke lichtheid van het bestaan (Milan Kundera)

Favoriete rol: Julie in Fröken Julie (August Strindberg)

Blij mee? Doe me een donatie!
Become a patron at Patreon!

Wil je hulp bij het schrijven, of gewoon een keer advies over je project? Stuur me een mailtje.