Closer – Toneelgroep Amsterdam


Ayckbourne voor dertigers

Voorstelling: Closer van Patrick Marber door Toneelgroep Amsterdam. Regie: Marc Nelissen en Gijs de Lange. Met o.a.: Hajo Bruins en Lineke Rijxman. Gezien: 13-11, Toneelschuur Haarlem. Tournee t/m 12-12.

****

Door Wijbrand Schaap

Haarlem – ,,Wees mijn hoer en ik geef je je vrijheid terug." Het zal je maar gezegd worden. Het wórdt gezegd in Closer, een toneelstuk van de 33-jarige Engelse schrijver Patrick Marber. Een jonge schrijver, behorend tot een nieuwe generatie Britten. Toneelgroep Amsterdam brengt Closer nu, en dat is goed. Het stuk won vorig jaar tenslotte de prestigieuze Lawrence Olivier Award voor het beste Engelse toneelstuk.

Het leuke aan die ‘nieuwe’ generatie Britten is hun degelijke kwaliteit. Sommigen vinden dat teleurstellend. Mark Ravenhills Shopping and Fucking kreeg het verwijt dat het ondanks de heftige titel toch eigenlijk gewoon een keurig toneelstuk was. Goed geschreven, een duidelijke plot en lekker voor het publiek. Niks tegendraads, niks revolutionair schokkend, gewoon toneel volgens de beste tradities.

Closer is ook traditioneel. In de typisch Britse komedietraditie schreef Patrick Marber een ‘sitcom’ die naadloos aansluit op het werk van Alan Ayckbourne. Alleen: Ayckbourne is oud en Marber is jong. Closer gaat over dertigers. En als je zelf tot die groep behoort weet je ook hoe heftig het voelt om dertiger te zijn.

Marber schrijft vanuit een eenvoudig idee: wij hebben geleerd om eerlijk te zijn en niet te liegen. Zolang je nog echt jong bent en alle relatieweitjes groen zijn is dat geen probleem. Ga je vreemd, dan zeg je dat. Als dat betekent dat je relatie kapot gaat, no problem, nog altijd even goede vrienden. En dan gaat het mis.

Het stuk begint als een vlotte klucht. Het ontbreekt nog net aan John Lantings slaande deuren, maar de vormgeving bij Toneelgroep Amsterdam met twee tegen elkaar in bewegende draaitonelen komt dicht in de buurt. Hajo Bruins, Lineke Rijxman, Kees Hulst en Janni Goslinga spelen vet komedie en hebben daar een boel plezier in. Net als je aan je eigen lach begint te twijfelen (dit kán ik toch niet leuk vinden) draait de voorstelling de ernst in. Precies op tijd.

De vier personen in deze relatiekomedie komen niet van elkaar los. In hun oprechtheid maken ze elkaar vakkundig kapot. Aan het einde is er één dood en heeft Lineke Rijxman een hond genomen. Aan relaties beginnen ze niet meer. De thema’s zijn herkenbaar. Het stuk confronteert, maar blijft ‘skindeep’. En dat is precies ons probleem: als je één deuk teveel hebt opgelopen kan alle eerlijkheid van de wereld nog niet verbergen dat we stoethaspels zijn als het op echte liefde aankomt.

Blij mee? Doe me een donatie!
Become a patron at Patreon!

Wil je hulp bij het schrijven, of gewoon een keer advies over je project? Stuur me een mailtje.